در ادامه سری مقالات انواع سرطان پستان، به زیرشاخه مولکولی تریپل نگاتیو / basal-like میپردازیم. تومورهای تریپل نگاتیو/ basal-like یکی از 4 زیرشاخه مولکولی اصلی سرطان پستان هستند. تومورهای basal-like حاوی سلولهای مشابه سلولهای پوشاننده لایه خارجی مجاری پستانی میباشند. بسیاری از تومورهای تریپل نگاتیو Basal-like هم هستند. سرطان پستان تریپل نگاتیو/ basal-like حدود 20-15 درصد کل موارد سرطان پستان را دربرمیگیرد. این زیرشاخه مولکولی از آن جهت سه گانه منفی یا تریپل نگاتیو خوانده میشود که سلولهای توموری در آن فاقد گیرندههای استروژن یا پروژسترون هستند و نیز پروتئین HER2 را در مقادیر بالا نمیسازند. به عبارت دیگر، در بررسی از لحاظ سه پروتئین نامبرده، این سلولها منفی خواهند بود.
این سرطانها در زنان زیر 40 سال و آفریقایی-آمریکایی و یا در زنان دارای جهش BRCA1 شایعتر میباشند. سرطانهای پستان تریپل نگاتیو ممکن است با جهشهای BRCA2 هم ارتباط داشته باشند. افرادی که در 60 سالگی یا پایینتر از آن با TNBC تشخیص داده میشوند، بهتر است تست ژنتیکی انجام دهند تا وجود جهشهای BRCA1 و BRCA2 در آنها مورد بررسی قرار گیرد.
برای فهم بهتر موضوع سرطان را مانند خانهای در نظر بگیرید که دارای 3 قفل است. هر کدام از این قفلها همان گیرندهای استروژن، پروژسترون و پروتئین HER2 هستند که راه ورود به سلولهای سرطانی میباشند. درمانها را نیز به منزله کلیدی در نظر بگیرید که با هر کدام از این قفلها جفت میشود و آن را باز میکند. پس هر چقدر تعداد این قفلها بیشتر باشد، تعداد کلیدها (درمانها) نیز بیشتر خواهد بود. سرطان پستان تریپل نگاتیو سرطانی است که هیچ کدام از این قفلها را ندارد. درنتیجه پزشکان نمیتوانند در مورد آن از درمانهای معمول استفاده کنند. خوشبختانه، شیمیدرمانی هنوز در مورد این نوع از سرطانهای پستان قابل استفاده میباشد.
تفاوت سرطانهای پستان تریپل نگاتیو با سایر انواع سرطانهای پستان تهاجمی در آن است که سریعتر رشد میکنند و به بافتهای اطراف پراکنده میشوند، اقدامات درمانی در مورد آنها محدود است و پیشآگهی ضعیفتری دارند.
علائم سرطان پستان تریپل نگاتیو
علائم سرطانهای پستان تریپل نگاتیو مشابه سایر انواع سرطان پستان است.
تشخیص سرطان پستان تریپل نگاتیو
پس از آنکه وجود سرطان پستان به وسیله تکنیکهای تصویربرداری و بیوپسی قطعی شد، سلولهای سرطانی از لحاظ برخی خصوصیات مورد بررسی قرار میگیرند. درصورتیکه سلولها فاقد گیرندههای استروژن و پروژسترون باشند و پروتئین HER2 را در مقادیر بالا نسازند، سرطان پستان از نوع تریپل نگاتیو خواهد بود.
چشم انداز سرطان پستان تریپل نگاتیو
سرطان پستان تریپل نگاتیو یا TNBC سرطانی تهاجمی است؛ زیرا رشد سریعی دارد، احتمال آنکه در زمان تشخیص به بافتهای اطراف پراکنده شده باشد بالاست و نیز احتمال بازگشت آن پس از اتمام درمان نسبت به سایر انواع سرطان پستان بالا میباشد. چشمانداز در این بیماری به خوبی سایر سرطانهای پستان نیست.
میزانهای بقا میتوانند درصد افراد مبتلا به نوع معینی از سرطان در مرحلهای مشخص را که پس از گذشت مدت معینی از تشخیص (معمولا 5 سال) زنده میمانند را تعیین کنند. این میزانها نمیتوانند با قطعیت طول عمر فرد را تخمین بزنند، ولی درک درستی از احتمال موفقیت درمان را ارائه میدهند. به یاد داشته باشید که میزانهای بقا تنها تخمین هستند و غالبا بر اساس نتایج درمان تعداد زیادی از افراد در گذشته که مبتلا به نوع خاصی از سرطان بودهاند ارائه میگردند. بنابراین نمیتوانند دقیقا شرایط تک تک افراد در آینده را پیش بینی کنند. ممکن است این آمار گیجکننده باشند و سوالات فراوانی را در ذهن شما برانگیزند. با پزشک خود در مورد این اعداد و ارقام و ارتباط آن با شرایط شما صحبت کنید.
میزان بقای 5 ساله در سرطان پستان سه گانه منفی چقدر است؟
میزان بقای نسبی در مقایسه زنان مبتلا به نوع و اسیج خاصی از سرطان پستان با کل زنان جامعه به دست میآید. به عنوان مثال، در صورتیکه میزان بقای نسبی استیج معینی از سرطان پستان 90 درصد باشد، به این معناست که میانگین احتمال زنده بودن زنان دارای این سرطان پس از 5 سال از گذشت تشخیص، 90 درصد میانگین کلی زنان در جامعه است.
جامعه سرطان پستان آمریکا با اتکا به دادههای دیتابیس SEER که توسط انستیتو ملی سرطان در آمریکا (NCI) به دست آمده است، آمار بقا برای انواع مختلف سرطان را تهیه کرده است.
دیتابیس SEER مسئول پیگیری نرخ بقای نسبی 5 ساله در بیمران مبتلا به سرطان پستان در آمریکا است و این کار را بر مبنای میزان گسترش سرطان انجام میدهد. دیتاببیس SEER سرطانها را با توجه به استیجبندی AJCC TNM انجام نمیدهد و در عوض سرطانها را به گروههای localized، Regional و Distant تقسیمبندی میکند:
- Localized: نشانهای مبنی بر انتشار سرطان به خارج از پستان وجود ندارد.
- Regional: سرطان به خارج از پستان و نزدیکی آن مانند عروق لنفاوی مجاور منتشر شده است.
- Distant: سرطان به نقاطی دوردست در بدن مانند ریهها، کبد و استخوانها منتشر شده است.
میزان بقای 5 ساله در سرطان پستان تریپل نگاتیو که با استفاده از دادههای زنان مبتلا در سالهای 2010 تا 2015 به دست آمده است، به شرح زیر است:
SEER Stage | 5-year Relative Survival Rate |
Localized | 91% |
Regional | 65% |
Distant | 11% |
- زنانی که امروزه با سرطان پستان تریپل نگاتیو تشخیص داده میشوند، ممکن است چشمانداز بهتری نسبت به آمار نمایش داده شده داشته باشند. درمانها با گذشت زمان بهتر میشوند و این آمار مربوط به حداقل 4 تا 5 سال قبل در آمریکا است.
- این ارقام تنها در زمان اولین تشخیص سرطان قابل استفاده هستند و در صورت رشد سطان، پراکندگی بیشتر و یا بازگشت آن در آینده کاربرد نخواهند داشت.
- این آمار همه ابعاد قضیه را مورد بررسی قرار نداده است. میزانهای بقا تنها بر اساس میزان پراکندگی تومور محاسبه شدهاند و فاکتورهای مهمی از جمله سن، وضعیت کلی سلامتی شما، پاسخ تومور به درمان در افراد مختلف، گرید تومور و … که میتوانند تاثیر فراوانی بر چشمانداز بیماری داشته باشند، در نظر گرفته نشدهاند.
- این آمار در 5 سال نخست مطرح هستتند و پس از گذشت 5 سال، تفاوت چشمانداز 5 ساله در سرطان پستان تریپل نگاتیو با سایر سرطانهای پستان کمتر شده و سپس به کلی از بین میرود.
درمان سرطان پستان تریپل نگاتیو
علیرغم تهاجمی بودن تومورهای تریپل نگتیو، این سرطانها امروزه به طرز موثری با ترکیبی از جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی درمان میشوند. گزینههای درمانی در سرطان پستان تریپل نگاتیو نسبت به سایر انواع سرطانهای تهاجمی کمتر هستند. علت این موضوع در کمبود اهداف درمانی مورد استفاده در هورمون درمانی و درمانهای هدفمند (گیرندههای استروژن، پروژسترون و HER2) است.
درصورتیکه تومور به بافتهای دور از محل ایجاد دست اندازی نکرده باشد، جراحی قابلیت انجام خواهد داشت. جراحی ممکن است به صورت لامپکتومی و یا ماستکتومی باشد. ممکن است در صورت بزرگ بودن تومور ابتدا شیمیدرمانی انجام شود تا تومور تحلیل رود و سپس جراحی انجام میشود. همچنین ممکن است شیمی درمانی پس از جراحی انجام شود تا شانس بازگشت سرطان کاهش یابد. بسته به خصوصیات تومور، ممکن است پرتودرمانی هم مورد استفاده قرار گیرد.
از آنجایی که هورمون درمانی و داروهای هدف قرار دهنده HER2 در مورد زنان مبتلا به سرطان پستان تریپل نگاتیو قابل استفاده نیستند، اغلب شیمی درمانی درمان انتخابی است. در صورت گسترش سرطان به سایر نقاط بدن (استیج 4) شیمی درمانی میتواند به همراه درمانهای دیگری همچون مهارکنندههای PARP، شیمی درمانی پلاتینوم و ایمونوتراپی به کار رود. ریزش مو، حالت تهوع، احساس خستگی و تغییرات پوستی از جمله عوارض شایع این درمانها هستند.
شیمی درمانی
همان طور که گفته شد، سرطانهای پستان تریپل نگاتیو غالبا با شیمی درمانی درمان میشوند. افراد مبتلا به این نوع از سرطان پستان نسبت به افراد هورمون مثبت به شیمی درمانی پاسخ بهتری میدهند.
داروهای شیمی درمانی پلاتینوم شامل کاربوپلاتین و سیس پلاتین بوده و در افراد دارای جهشهای ژنی BRCA1 و BRCA2 به کار میروند.