تغییرات پستان از جمله عوامل خطر سرطان پستان هستند. اگر با شرایط خوش خیم پستانی تشخیص داده شده اید (نه سرطان پستان)، ریسک بروز سرطان پستان در شما بالا است. انواع مختلفی از شرایط خوش‌خیم پستانی وجود دارد که ریسک سرطان پستان را تحت تاثیر قرار می دهند.
رشد بیش از اندازه سلول های عادی
پزشکان این تغییرات پستان را ضایعات تکثیر یابنده بدون ناهنجاری سلولی می نامند. در این شرایط سلولهای لوله های هدایت کننده شیر به نوک پستان تحت عنوان مجاری پستانی و سلول های تولید کننده شیر تحت عنوان سلول های لوبولی، سریع تر از حالت عادی شد می کنند ولی به لحاظ ظاهری نرمال هستند. این شرایط بر اساس نامگذاری پزشکان، شامل موارد زیر است
- هایپرپلازی مجرایی
- فیبروآدنوم مختلط
- آدنوم اسکلروزیس
- پاپیلوما یا پاپیلوماتوزیس
- زخم شعاعی
تشخیص با هر یک از شرایط بالا ریسک سرطان پستان را دو برابر می کند.
رشد بیش از اندازه سلولهای غیرعادی
پزشکان این تغییرات پستان را ضایعات تکثیر یابنده با ناهنجاری سلولی می‌نامند. در این حالت سلولهای مجرایی و لبولی، سریع تر از حالت نرمال رشد دارند و غیر عادی به نظر می رسند. این شرایط شامل موارد زیر است:
- هایپرپلازی غیرعادی مجرایی
- هایپرپلازی غیرعادی لبولی
تشخیص با این شرایط، ریسک سرطان را ۴ تا ۵ برابر افزایش می‌دهد. حتی اگر یک یا هر دو شرایط بالا و همچنین سابقه خانوادگی داشته باشید، ریسک سرطان بیشتر افزایش می یابد.
کارسینوم لوبولی درجا
این تغییرات پستان به رشد غیرعادی سلول های لبولی سازنده شیر اطلاق می‌شود، در حالی که واژه کارسینوم در نام این شرایط به معنی سرطان واقعی نیست. اما اگر با این شرایط تشخیص داده شوید، احتمال سرطان پستان ۷ تا ۱۱ برابر افزایش می یابد و اگر دارای سابقه خانوادگی باشید، این ریسک بالاتر می رود.
اقداماتی که می توانید در صورت وجود تغییرات پستان انجام دهید
اگر با تغییرات خوش خیم پستان تشخیص داده شوید، ریسک سرطان در شما افزایش می یابد. سبک‌های زندگی مختلفی وجود دارد که می توانید با جایگزین کردن آنها این ریسک را کاهش دهید :
- تثبیت وزن ایده آل و سالم
- ورزش منظم
- مدیریت مصرف الکل
- مصرف غذاهای مغذی
- ترک سیگار
در کنار این روش ها، راه‌های دیگری جهت کاهش ریسک ابتلا به سرطان پستان وجود دارند که به آنها می پردازیم:
هورمون درمانی
ثابت شده است که دو تبدیل کننده انتخابی گیرنده استروژن (SERM) و مهارکننده آنزیم آروماتاز می توانند ریسک سرطان پستان وابسته به گیرنده-هورمون را در زنان پر‌ریسک کاهش دهند.
- Tamoxifen دارویی است که به عنوان SERM می تواند ریسک سرطان وابسته به گیرنده -هورمون را هم در زنان یائسه و هم در زنان با عادت ماهانه را کاهش دهد. برخی داروها می توانند اثر تداخلی با تاموکسیفن را داشته باشند. برای مطالعه بیشتر به این لینک مراجعه کنید.
- داروی Raloxifen یا Evista با مکانیسم SERM، می‌تواند ریسک اولین سرطان پستان را در زنان یائسه کاهش دهد.
- داروی Aromasin با مکانیسم مهار کننده آروماتاز، می تواند ریسک اولین سرطان پستان را در زنان یائسه کاهش دهد. این دارو تاییدیه FDA را ندارد، اما بسیاری از پزشکان جایگزین رالوکسیفن و تاموکسیفن قرار می دهند. در سال ۲۰۱۳، سازمان ASCO گایدلاین های جهت استفاده از این دارو در زنان در ریسک و یاﯨسه به پزشکان ارائه کرد. جهت مطالعه بیشتر به این لینک مراجعه کنید.
- Arimidex یا Anastrozoleاین دارو مکانیسم مشابه داروی آرومازین را دارد و همانند آن تایید FDA نیست.
شایان ذکر است که هورمون درمانی نمی تواند سرطان های غیر وابسته به گیرنده هورمونی را درمان کند.
روش های غربالگری متداول
اگر شما در ریسک بالای سرطان پستان به خاطر بیماری‌های خوش خیم پستانی هستید، شما و پزشکتان باید برنامه های غربالگری متناسب با شرایطتان تنظیم کنید. گایدلاین های پیشنهادی جهت غربالگری شامل موارد زیر است:
- معاینه ماهانه پستان توسط خود فرد
- معاینه سالانه پستان توسط پزشک
- ماموگرافی سالانه بعد از سن چهل سالگی
برنامه غربالگری شما ممکن است قبل از سن ۴۰ سالگی آغاز شود. به عنوان مثال اگر در سی سالگی با تغییرات خوش خیم پستانی تشخیص داده شده اید، شما و پزشکتان تصمیم خواهید گرفت که از چه سنی شروع به ماموگرافی کنید. همچنین برنامه غربالگری شما ممکن است شامل تست هایی جهت تشخیص زودرس سرطان باشد، مانند MRI یا سونوگرافی. ممکن است شما این تستها را بیش از زنان با ریسک متوسط سرطان پستان، تجربه کنید. قبل یا بعد از هر تست پزشک شما ممکن است پستان را مورد معاینه قرار دهد.
جراحی پیش‌حفاظتی تحت عنوان جراحی پروفیلاکتیک
برداشتن پستان و خارج کردن تخمدان سالم دیگر که هنوز درگیر نشده، جراحی پیشگیری‌کننده نامیده می‌شود که روشی تهاجمی با ریسک نسبی غیر قابل برگشت سرطان است که برخی زنان این روش را به کار می گیرند؛ کارآمدی جراحی پیشگیری‌کننده بسته به سن فرد، سلامتی کلی جسمانی، نوع سرطان و مرحله‌ی پیشرفت آن متفاوت است.
به عنوان مثال اگر شما دارای ژن های BRCA1 یا BRCA2- های ارثی غالب دخیل در سرطان پستان – یا سابقه خانوادگی سرطان پستان نباشید و در مراحل ابتدایی سرطان تشخیص داده شوید، احتمال برگشت سرطان کم بوده و ممکن است این روش زیاد کارآمد نباشد و حتی اگر در مرحله بسیار پیشرفته سرطان تشخیص داده شوید ریسک برگشت سرطان در همان پستان درگیر، بیشتر از ریسک پیدایش سرطانی جدید که مستقل از سرطان پستان است خواهد بود ؛ در این شرایط این نوع جراحی کارآمدی محدودی خواهد داشت.
لازم به ذکر است که هیچ روشی حتی جراحی، ریسک سرطان را به طور کامل حذف نمی کند و حتی ممکن است بعد از خارج کردن پستان یا تخمدان، سرطان در همان محل شروع به گسترش کند. پیگیری های مرتب بعد از عمل پروفیلاکتیک ضروری است.