در ادامه سری مقالات تشخیص سرطان پستان و گزارش پاتولوژی سرطان پستان و وضعیت گیرنده هورمونی در سرطان پستان به درک عملکرد گیرنده هورمونی در سرطان پستان می‌پردازیم. گیرنده های سلولی از جمله گیرنده های هورمونی، پروتئین های خاصی هستند که در سطح یا داخل سلول های بدن نظیر سلول های پستان یافت می شوند. این پروتئین های گیرنده ای به اصطلاح چشم و گوش سلول ها هستند و پیام هایی را از موادی که در جریان خون درگردش اند، دریافت می کنند و به سلول ها می گویند چه کاری انجام دهند. به عبارت دیگر، گیرنده‌ها مانند یک چراغ خاموش برای یک فعالیت خاص در سلول عمل می کنند. اگر ماده صحیح در کنار گیرنده قرار گیرد, چراغ روشن می شود و فعالیت خاصی در سلول شروع می شود.
یکی از انواع گیرنده‌های موجود در سلول های طبیعی پستان، گیرنده هورمونی است. اتصال استروژن و یا پروژسترون به گیرنده‌های هورمونی بر رشد و عملکرد سلول های پستان اثر می گذارد.
استروژن و پروژسترون اغلب هورمون های زنانه خوانده می شوند، زیرا آن ها نقش مهمی در چرخه قاعدگی زنانه، رشد جنسی، بارداری و زایمان دارند. با این حال، حتی پس از یائسگی، زنان همچنان این هورمون ها را در بدن خود دارند. مردان نیز آنها را، اگرچه در مقادیر بسیار کمتری نسبت به زنان، دارند.
همانند سلول های سالم پستان، بیشتر سلول های سرطانی پستان اما نه همه آنها گیرنده‌های هورمونی دارند و به سیگنال های ناشی از این هورمون ها پاسخ می دهند. دانستن این که سلول های سرطان پستان دارای گیرنده های هورمون هستند یا خیر، بخش مهمی از اطلاعات را برای تصمیم گیری در مورد درمان تشکیل می دهد. برای سلول های سرطانی گیرنده- هورمون-مثبت از هورمون درمانی می توان برای قطع تأثیر هورمون ها بر رشد و عملکرد کلی سلول ها استفاده کرد. اگر خود هورمون یا اثر آن را از بین ببرید، سلول های سرطانی احتمال زنده ماندن کمتری دارند؛ همان طور که برخی دارو ها چنین مکانیسمی دارند.
همچنین شایان ذکر است که برخی از سرطان های پستان که گیرنده-هورمون-مثبت هستند می توانند گیرنده های خود را با گذشت زمان از دست بدهند. برعکس نیز صادق است یعنی سرطان های گیرنده- هورمون-منفی می توانند گیرنده های هورمونی را بدست آورند. اگر سرطان پستان در آینده به عنوان بیماری پیشرفته عود کند، پزشکان باید بیوپسی را تکرار کنند و سرطان را برای گیرنده های هورمونی آزمایش کنند. اگر سلول های سرطانی دیگر گیرنده نداشته باشند، درمان هورمونی دیگر بعید است که به درمان سرطان کمکی کند ولی اگر سلول ها گیرنده های هورمونی را بدست آورند، درمان هورمونی می تواند مفید واقع شود.