در ادامه سری مقالات رویارویی با سرطان پستان، تغذیه سرطان پستان و تغذیه در حین ابتلا به عوارض جانبی درمان سرطان پستان به تغذیه در صورت احساس خستگی هنگام درمان سرطان پستان خصوصا شیمی درمانی می‌پردازیم.
فرسودگی بسیار دشوارتر از حالتی است که صرفاً “خستگی” نامیده می‌شود. فرسودگی کمبود هرروزه انرژی است، نوعی ضعف یا بی تحرکی که در تمام بدن احساس می‌کنید. و به نوعی از دست دادن علاقه به افراد و کارهایی است که معمولاً دوست دارید انجام دهید. فرسودگی جسمی با روحیه کم مخلوط می‌شود و شما را از پا درمی‌آورد.
فرسودگی و خستگی شایع‌ترین عارضه جانبی در درمان سرطان خصوصا شیمی درمانی است. برخی پزشکان تخمین می‌زنند که از هر 10 نفر 9 نفر فرسودگی را در طول درمان تجربه می‌کنند.
عوامل پیچیده و متعددی حتی بعد از اتمام درمان سرطان پستان نیز باعث خستگی می‌شوند. حالت تهوع و درد، گرگرفتگی، استروئیدها، استرس و افسردگی ممکن است در خستگی نقش داشته باشند. آنچه می‌خورید می‌تواند بر خستگی شما نیز تأثیر بگذارد:
تغذیه ضعیف: کم خوردن و عدم دریافت کافی از مواد مغذی مورد نیاز می‌توانند منجر به خستگی شوند که به دلیل عوارض جانبی درمان سرطان پستان خصوصا شیمی درمانی رخ می‌دهد.
کمبود آب بدن: ممکن است به دلیل استفراغ یا اسهال پس از درمان، دچار کم آبی شوید. یا فقط شاید برای نوشیدن مایعات ، بیش از حد خسته باشید. این بی آبی می‌تواند به عدم تعادل الکترولیت‌ها منجر شود و باعث ضعف شما شود.
اگر در حال مبارزه با فرسودگی و خستگی هستید، بسیار مهم است که در حین دریافت مقدار انرژی مورد نیاز به میزان کافی پروتئین نیز دریافت کنید. این مقدار برای افراد مختلف متفاوت خواهد بود. شما و پزشک یا متخصص تغذیه‌تان، با هم می‌توانید برنامه غذایی را تهیه کنید که برایتان مفید باشد.
در اینجا چند دستورالعمل کلی برای میزان پروتئین و کالری مورد نیازتان آورده شده است:
اگر وزن شما در طول درمان تقریباً یکسان بوده است ، به ازای هر پوند از وزنتان، روزانه 15 کالری نیاز دارید. بنابراین اگر وزنی معادل 160 پوند دارید ، برای حفظ وزن خود به روزانه 2400 کالری نیاز دارید.
اگر در طول درمان وزن از دست داده‌اید ، 500 کالری دیگر به رژیم غذایی روزانه خود اضافه کنید. بنابراین اگر 130 پوند وزن داشتید و در طول درمان وزن خود را از دست داده‌اید ، به 1950 به علاوه 500 کالری نیاز دارید که معادل 2450 کالری در روز است.
پروتئین به بهبود و بازسازی بافت‌ها کمک می‌کند. در طول درمان، برای هر پوند از وزنتان، نصف گرم پروتئین میل کنید. بنابراین اگر وزنی معادل 160 پوند دارید ، سعی کنید هر روز 80 گرم پروتئین در رژیم غذایی خود قرار دهید.
همچنین باید از دریافت میزان کافی ویتامین‌ها و مواد معدنی اطمینان حاصل کنید. بهتر است دریافت این مواد مغذی از مواد غذایی باشد نه از مکمل‌ها. اما اگر به دلیل عوارض جانبی ناشی از درمان خصوصا شیمی درمانی زیاد غذا نمی‌خورید ، از پزشک خود در مورد مصرف مولتی ویتامین سوال کنید.
همچنین مطمئن شوید که به اندازه کافی مایعات ، به ویژه آب مصرف می‌کنید. اگر عوارض جانبی مانند استفراغ و اسهال دارید ، باید بیشتر از حد معمول مایعات بنوشید. علاوه بر آب ، آب میوه ، نوشیدنی ورزشی و آب گوشت نیز انتخاب‌های خوبی هستند. نوشیدنی‌های کافئین دار (قهوه ، چای ، نوشابه) در واقع می‌توانند شما را کم آب کنند ، بنابراین به انتخاب‌های دیگری بیندیشید.
هنگام خستگی هنگام درمان سرطان پستان خصوصا شیمی درمانی چگونه غذا بخورید
- به مقدار زیاد و یکجا طبخ کنید- وقتی انرژی پخت و پز دارید، مقدار زیادی از مواد مغذی (ماکارونی گیاهی ، ماهی تن ، برنج و لوبیا) تهیه کنید و آن را درون ظروف یک وعده‌ای منجمد کنید. در نتیجه هنگامی‌که برای پخت و پز خیلی خسته هستید ، می‌توانید به سرعت یک از این ظروف را گرم کرده و بخورید. اگر دوستان یا خانواده‌اتان پیشنهاد کردند که برای شما آشپزی کنند ، از آن‌ها بخواهید که همین کار را انجام دهند.
- وقتی احساس خوبی می‌کنید زیاد بخورید- وقتی بیشترین انرژی و اشتها را دارید بیشترین وعده غذایی خود را میل کنید. اگر هر چه به آخر روز نزدیک می‌شوید خسته‌تر می‌شوید ، صبحانه و ناهار بیشتری میل کنید.
- در طول روز چندین وعده غذایی مغذی بخورید تا دریافت کالری و پروتئین خود را افزایش دهید. پنیر رشته‌ای ، کشمش ، ماست ، هویج کوچک و سبزیجات خرد شده به راحتی قابل استفاده هستند. به این ترتیب دیگر لازم نیست که با خوردن یک وعده بزرگ درگیر شوید.
- به جای اینکه یک وعده غذایی را به طور کامل حذف کنید ، یک مکمل غذایی مایع از قبل تهیه شده یا انرژی بار را امتحان کنید. هر لقمه کوچکی کمک کننده است.
چگونه پروتئین بیشتری را از رژیم غذایی خود دریافت کنید
منابع خوب پروتئین شامل گوشت بدون چربی ، ماهی ، مرغ ، لبنیات ، آجیل ، لوبیا خشک ، نخود فرنگی و عدس و سویا می‌باشد. برای دریافت پروتئین روزانه بیشتر، برخی از این نکات را امتحان کنید:
- پنیر را به ساندویچ‌ها ، ماهی‌ها ، سبزیجات ، سوپ‌ها ، کاسرول‌ها ، ماکارونی ، برنج و نودل‌ها اضافه کنید.
- گوشت بدون چربی ، ماهی یا توفو را به سس ماکارونی ، کباب ، چیلی ، سوپ و سس اضافه کنید. برای یک وعده غذایی سریع و خوشمزه آن را با سبزیجات سرخ کنید.
- در صورت امکان به جای آب از شیر در پخت و پز استفاده کنید.
- تخم مرغ‌های آب‍پز خوب پخته شده بخورید. آن‌ها را به عنوان میان وعده در یخچال نگه دارید. تخم مرغ‌های خوب پخته شده را به سالادها و ساندویچ‌ها اضافه کنید.
- آجیل ، دانه یا جوانه گندم را به کاسرول، نان ، کلوچه ، کیک ، مافین ، پنکیک و غلات اضافه کنید. آن‌ها را روی بستنی و میوه بپاشید.
- انواع لوبیا را به سس پاستا و چیلی اضافه کنید.
- کره بادام زمینی را به ساندویچ ، نان تست ، کراکر ، کلوچه و برش‌های میوه اضافه کنید. از آن به عنوان شیرینی مخصوص سبزیجات خام استفاده کنید.
- از ماست برای غلت دادن برش‌های میوه‌ای و سبزیجات یا کوکی‌ها در آن استفاده کنید.
- ماست منجمد یا بستنی را به قهوه یا چای بدون کافئین یا شکلات داغ خود اضافه کنید.
- پنیر خامه‌ای را با سالسا و آووکادو خرد شده مخلوط کنید تا یک شیرینی خوشمزه ایجاد شود.