رانیتیدین | آریوکلینیک

تعریف رانیتیدین

آنتاگونیست‌های گیرنده‌ی H2 هیستامین، که با عنوان مسدودکننده‌های H2 نیز شناخته می‌شوند، در درمان زخم‌های دوازدهه و جلوگیری از بازگشت آن‌ها استفاده می‌شوند. از این داروها برای درمان زخم معده و برخی شرایط دیگر مثل بیماری زولینگر-الیسون(Zollinger-Ellison)، بیماری‌ای که معده بیش از حد اسید تولید می‌کند، نیز استفاده می‌گردد. در موارد تجویز نشده توسط پزشک نیز برای تسکین یا پیش‌گیری از سوزش معده، دیرهضمی و رفلاکس معده استفاده می‌شود.
مسدودکننده‌های H2، به تعیین پزشک می‌توانند برای دیگر شرایط نیز مورد استفاده قرار گیرند. این داروها در جهت کاهش میزان تولید اسید توسط معده عمل می‌کنند که می‌توان بدون نیاز به نسخه یا با نسخه‌‌ی پزشک تهیه کرد.

این محصول به اشکال دارویی زیر موجود می‌باشد:

توصیه‌های پیش از مصرف

آلرژی‌ها

اگر تاکنون هر گونه واکنش یا حساسیت غیرمعمول به داروهای این دسته یا سایر داروها و یا هرگونه سابقه‌ی حساسیت نسبت به رنگ‌های خوراکی، مواد نگهدارنده و یا حیوانات داشته‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید. در صورت استفاده از داروی بدون نسخه، برگه‌ی راهنمای دارو یا مواد سازنده را به دقت مطالعه فرمایید.

اطفال

این دارو بر روی کودکان آزمایش شده و در دوزهای مؤثر و استفاده‌ی کوتاه‌مدت، عوارض جانبی یا مشکلات متفاوت از عوارض جانبی بزرگسالان مشاهده نشده است.

سالمندان

سرگیجه و پریشانی می‌تواند با احتمال بیشتری در بیماران مسن، که معمولاً نسبت به اثرات مسدودکننده‌های H2 حساس‌تر از افراد جوان می‌باشند، مشاهده شود.

بارداری

مسدودکننده‌های H2 در زنان باردار مورد بررسی قرار نگرفته است. در بررسی بر روی حیوانات، فاموتیدین و رانیتیدین باعث ایجاد نقص مادرزادی و یا سایر مشکلات نشد. هرچند در یکی از مطالعات بر روی موش صحرایی، نشان داده شد که سایمتیدین بر روی رشد جنسی جنس نر تأثیر می‌گذارد که برای اثبات آن مطالعات بیشتری مورد نیاز می‌باشد.
همچنین در مطالعه بر روی خرگوش‌ها با دوزهای بسیار بالا مشاهده شد، نیزاتیدین باعث سقط جنین و کم‌وزنی هنگام تولد می‌شود. اگر باردار می‌باشید یا قصد بارداری دارید، پزشک‌تان را از مصرف این دارو مطلع سازید.

ماردان شیرده

سایمتیدین، فاموتیدین، نیزاتیدین و رانیتیدین به شیر مادر منتقل شده و می‌توانند باعث اثرات ناخواسته‌ای همچون کاهش میزان اسید معده و افزایش تحرک و هیجان در نوزادان شوند. احتمالاً استفاده از یک داروی جایگزین یا توقف شیردهی در طول درمان ضرورت پیدا کند. در مورد خطرات و فواید دارو با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی رانیتیدین

هرچند داروهای خاص نباید با هم استفاده شوند، اما در برخی موارد ممکن است دو داروی متفاوت حتی اگر اثر متقابلی بر هم داشته باشند، با هم مصرف گردند. در این گونه موارد، پزشک می‌تواند دوز مصرفی را تغییر داده و یا در مورد احتیاط‌های لازم هشدار دهد. زمانی که شما هر کدام از این داروها را مصرف می‌نمایید، اطلاع پزشک از مصرف هر یک از داروهایی که در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود، از اهمیت خاصی برخوردار است. تداخلات آورده شده بر حسب اهمیتی که دارند انتخاب شده‌اند و لزوماً شامل همه‌ی تداخلات نمی‌شوند.

استفاده از داروهای این دسته با هریک از داروهای زیر پیشنهاد نمی‌شود. پزشک می‌تواند در این مورد تصمیم بگیرد که درمان را با داروهای این دسته ادامه نداده و یا سایر داروهایی را که مصرف می‌کنید، تغییر دهد.

آمی‌فامپریدین (Amifampridine)
آمی‌سولپراید (Amisulpride)
بپریدیل (Bepridil)
سیزاپراید (Cisapride)
دوفتیلید (Dofetilide)
دروندارون (Dronedarone)
مزوریدازین (Mesoridazine)
پیموزاید (Pimozide)
پیپراکویین (Piperaquine)
ساکوییناویر (Saquinavir)
اسپارفلوکساسین (Sparfloxacin)
ترفنادین (Terfenadine)
تیوریدازین (Thioridazine)
زیپراسیدون (Ziprasidone)

مصرف داروهای این دسته با هریک از داروهای زیر معمولاً توصیه نمی‌شود، اما ممکن است در برخی موارد ضرورت پیدا کند. چنان‌چه هر دو دارو با هم تجویز شود، پزشک می‌تواند دوز مصرفی یا مقدار مصرف یکی از آن‌ها یا هر دو را تغییر دهد.

آلوسترون (Alosetron)
آمیودارون (Amiodarone)
آناگریلید (Anagrelide)
آریپیپرازول (Aripiprazole)
آرسنیک تری‌اکسید (Arsenic Trioxide)
آتازاناویر (Atazanavir)
بوپروپیون (Bupropion)
بوسرلین (Buserelin)
کاپسیتابین (Capecitabine)
کارموستین (Carmustine)
کلروکین (Chloroquine)
سیتالوپرام (Citalopram)
کلاریترومایسین (Clarithromycin)
کلوپیدوگرل (Clopidogrel)
کلوزاپین (Clozapine)
کریزوتینیب (Crizotinib)
دابرافنیب (Dabrafenib)
داساتینیب (Dasatinib)
دگارلیکس (Degarelix)
دلامانید (Delamanid)
دلاویردین (Delavirdine)
دسلورلین (Deslorelin)
دومپریدون (Domperidone)
دونپزیل (Donepezil)
دوکسی‌فلوریدین (Doxifluridine)
افاویرنز (Efavirenz)
الیگلوستات (Eliglustat)
ارلوتینیب (Erlotinib)
اس‌سیتالوپرام (Escitalopram)
فلوروراسیل (Fluorouracil)
فلوکستین (Fluoxetine)
گفیتینیب (Gefitinib)
گنادورلین (Gonadorelin)
گوزرلین (Goserelin)
هیسترلین (Histrelin)
هیدروکسی کلروکین (Hydroxychloroquine)
هیدروکسی‌زین (Hydroxyzine)
ایوابرادین (Ivabradine)
کتوکونازول (Ketoconazole)
لدیپاسویر (Ledipasvir)
لوپرولاید (Leuprolide)
لووفلوکساسین (Levofloxacin)
مپریدین (Meperidine)
مترونیدازول (Metronidazole)
مورفین (Morphine)
مورفین سولفات لیپوزوم (Morphine Sulfate Liposome)
موکسی‌فلوکساسین (Moxifloxacin)
نافارلین (Nafarelin)
اوندانسترون (Ondansetron)
اکسی‌مورفون (Oxymorphone)
پانوبینوستات (Panobinostat)
پاسیروتاید (Pasireotide)
پازوپانیب (Pazopanib)
پیماوانسرین (Pimavanserin)
پیپراکویین (Piperaquine)
پیتولیسانت (Pitolisant)
پوساکونازول (Posaconazole)
کوتیاپین (Quetiapine)
ریلپیویرین (Rilpivirine)
سووفلوران (Sevoflurane)
سوتالول (Sotalol)
سولپیراید (Sulpiride)
تاکرولیموس (Tacrolimus)
تگافور (Tegafur)
تئوفیلین (Theophylline)
تیزانیدین (Tizanidine)
تولازولین (Tolazoline)
تریپتورلین (Triptorelin)
وندتانیب (Vandetanib)
ومورافنیب (Vemurafenib)
وینفلونین (Vinflunine)
ویسمودگیب (Vismodegib)
زالسیتابین (Zalcitabine)
زوکلوپنتیکسول (Zuclopenthixol)

سایر تداخلات دارویی

داروهای خاص نباید همزمان یا نزدیک به زمان سرو برخی غذاهای خاص، به دلیل برخی تداخلات ممکن، مصرف شوند. استفاده از الکل و تنباکو نیز با داروهای خاص می‌تواند موجب رخداد برخی تداخلات شود. در مورد مصرف داروی خود با غذا، الکل و تنباکو با پزشک خود مشورت نمایید.

سایر تداخلات رانیتیدین

وجود سایر مشکلات پزشکی می‌تواند بر استفاده از داروهای این دسته تأثیر داشته باشد. هر گونه مشکل پزشکی خود را با پزشک در میان بگذارید. مخصوصاً:

بیماری کلیوی
بیماری کبدی – مسدود کننده‌ی H2 می‌تواند در جریان خون ایجاد شود که خطر عوارض جانبی را افزایش می‌دهد.
فنیل کتونوریا (PKU) – برخی از مسدود کننده‌های H2 حاوی آسپارتام می‌باشند. آسپارتام در بدن تبدیل به فنیل‌آلانین شده و باید در بیماران PKU با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد. برند تجاری Pepcid AC از فاموتیدین، قرص‌های جویدنی هستند که حاوی 4mg فنیل‌آلانین در هر دوز 10 میلی‌گرمی می‌باشند. برند تجاری Pepcid RPD از فاموتیدین، قرص‌های خردشده‌ی خوراکی هستند که حاوی 1.05mg فنیل‌آلانین در هر دوز 20 میلی‌گرمی می‌باشند. برند تجاری Zantac از رانیتیدین نیز قرص‌های EFFERdose هستند که حاوی 2.81mg فنیل‌آلانین در هر دوز 25 میلی‌گرمی و 16.84mg فنیل‌آلانین در هر دوز 150 میلی‌گرمی هستند.
پورفیری (بیماری نادر ارثی که بر مسیر هضم غذا در بدن تأثیر م‍ی‌گذارد) – احتمال این که وضعیت در بیمارن پورفیری حادتر شود، وجود دارد.
سیستم ایمنی ضعیف (مشکل در مبارزه با عفونت) – کاهش اسید معده در اثر مسدود کنند‌ی H2 می‌تواند انواع خاصی از عفونت‌ها را افزایش دهد.

استفاده‌‌ی صحیح رانیتیدین

بیمارانی که از این دارو برای سوزش معده، دیرهضمی و رفلاکس معده بدون تجویز پزشک استفاده می‌کنند:

حداکثر میزان استفاده‌ی روزانه را نباید به طور مداوم بیش از 2 هفته مصرف کنند. مگر این که به تجویز پزشک باشد.
چنان‌چه مشکلاتی در بلع یا شکم‌درد مداوم مشاهده شد، فوراً باید به پزشک اطلاع داد. این علائم می‌تواند نشانه‌های شرایطی جدی بوده که ممکن است نیاز به درمانی متفاوت داشته باشند.

بیمارانی که از این دارو برای مشکلات جدی‌تر با تجویز پزشک استفاده می‌کنند:

یک بار در روز – هنگام خواب (مگر این که تجویز به این صورت نباشد.)
دو بار در روز – یک بار صبح، یک بار هنگام خواب
چند بار در روز – همراه با وعده‌های غذایی و هنگام خواب (جهت نتیجه‌ی بهتر)

ممکن است تا زمان تسکین درد معده توسط دارو، چند روزی طول بکشد. برای تسکین درد به همراه مسدود کننده‌ی H2، ضداسید نیز می‌توان مصرف کرد؛ مگر این که پزشک توصیه کند که از آن استفاده نکنید. با این حال، باید نیم الی یک ساعت بین مصرف ضداسید و مسدود کننده‌ی H2 فاصله داد.
این دارو را در تمام طول مدت درمان مصرف کنید؛ حتی اگر احساس کنید وضعیت‌تان بهتر شده است. همچنین زمان ویزیت‌های خود را با پزشک برای چک آپ‌ها در خاطر داشته باشید تا پزشک بتواند در مورد توقف مصرف دارو بهتر تصمیم بگیرد.

بیمارانی که قرص‌های جویدنی فاموتیدین را مصرف می‌کنند:

قبل از بلع، قرص را خوب بجوید.

بیمارانی که قرص‌های خرد شده‌ی فاموتیدین را مصرف می‌کنند:

از خشک بودن دست‌های خود مطمئن باشید.
قرص‌ها را تا زمان مصرف در بسته‌های باز نشده نگه دارید، سپس بسته را باز کرده و قرص را بردارید.
قرص را بلافاصله روی زبان قرار دهید.
قرص می‌تواند در عرض چند ثانیه حل شود و شما می‌توانید آن را با بزاق خود بلع نمایید. به آب یا دیگر مایعات برای حل آن نیازی نیست.

بیمارانی که از قرص‌های جوشان رانیتیدین استفاده می‌کنند:

نجوید. یا به طور کامل قورت دهید یا در زبان حل کنید.
بسته بندی فویل را جدا کرده و 150mg قرص را در 6 تا 8 اونس آب حل کنید.
برای نوزادان و کودکان: 25mg قرص را در حداقل یک میلی‌لیتر (یک قاشق چای‌خوری) آب حل کنید. تا حل شدن کامل قرص قبل از دادن محلول به نوزاد یا کودک منتظر بمانید. برای استفاده‌ی نوزاد از دارو، می‌توان از قطره‌چکان یا سرنگ دهانی استفاده کرد. در صورتی که از مقدار مصرف دارو برای نوزاد مطمئن نیستید، از پزشک سوال فرمایید.

فراموش کردن مصرف دارو

چنان چه استفاده از دارو را در یک وعده فراموش کردید، در اسرع وقت ممکن آن را مصرف نمایید. اما اگر زمانی که متوجه این موضوع شدید، به زمان بعدی مصرف دارو نزدیک باشد، از وعده‌ فراموش شده صرف نظر کرده و به مصرف منظم دارو ادامه دهید. در یک زمان دو بار از دارو استفاده نکنید.

نگهداری رانیتیدین

دارو را در ظروف بسته در دمای اتاق، درو از گرما، رطوبت و نور مستقیم و به دور از یخ زدگی و دسترس کودکان نگهداری نمایید. این دارو و هر داروی دیگری که به آن نیازی ندارید، به مدت طولانی نگه ندارید.

موارد احتیاط رانیتیدین

ممکن است مصرف این دارو نتیجه‌ی برخی آزمایش‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. قبل از موارد زیر مصرف دارو را با پزشک در میان بگذارید.

هر گونه آزمایش پوستی برای آلرژی‌ها
هر گونه آزمایش برای تعیین مقدار اسید ترشحی معده

به یاد داشته باشید که داروهای خاص، مثل آسپرین و غذاهای خاص و نوشیدنی‌ها ( به عنوان مثال آب مرکبات و نوشیدنی‌های گازدار) معده را تحریک کرده و می‌تواند مشکلات بدتری به دنبال داشته باشد.

استعمال سیگار با افزایش میزان تولید اسید توسط معده، منجر به کاهش اثر مسدود کننده‌ی ‌H2 می‌شود و ممکن است تولید شب‌هنگام اسید معده را تحت تأثیر قرار دهد. زمانی که شروع به مصرف مسدودکننده‌های H2 می‌نمایید، مصرف سیگار را ترک کرده یا حداقل بعد از آخرین زمان مصرف دارو سیگار نکشید.

گزارش شده است که مصرف مشروبات الکلی هنگام استفاده از آنتاگونیست گیرنده‌ی H2، سطح الکل خون را افزایش می‌دهد. باید با پزشک خود برای راهنمایی در این مورد مشورت کنید. اگر درد زخم ادامه پیدا کند یا شدیدتر شود، پزشک خود را در جریان بگذارید.

عوارض جانبی رانیتیدین

یک دارو در کنار اثرات لازم خود، می‌تواند برخی اثرات ناخواسته نیز به دنبال داشته باشد. اگر چه همه‌ی این عوارض جانبی رخ نمی‌دهند، اما در صورت وقوع، ممکن است نیاز به مراقبت‌های پزشکی باشد. در صورتی که هر یک از عوارض جانبی که ذکر می‌شود، مشاهده گردد، در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض نادر

شکم‌درد
درد در نواحی کمر، پا و معده
خون‌ریزی و یا زخم‌های پوستی لب‌ها
تاول، سوزش، سرخی، پوسته پوسته شدن و حساسیت پوست
تاول کف دست و پا
تغییر دید یا تاری دید
پریشانی
سرفه و یا مشکل در بلع
ادرار تیره رنگ
سرگیجه
غش
ضربان قلب تند و نامنظم
تب و یا لرز
علائم آنفولانزا
احساس ناراحتی یا بیماری کلی
کهیر
التهاب رگ‌های خونی
درد مفاصل
مدفوع با رنگ روشن
تغییرات روحی و خلقی، شامل اضطراب، هیجان، پریشانی، توهم (دیدن، شنیدن یا احساس چیزی که در حقیقت وجود ندارد)، افسردگی، نگرانی یا بیماری‌های روانی شدید
گرفتگی یا درد عضلات
تهوع، استفراغ یا کم‌اشتهایی
درد
پوسته پوسته شدن و یا سست شدن پوست
سرخی و سوزش چشم
تنگی نفس
راش یا خارش پوستی
ضربان قلب آهسته
گلودرد
زخم یا نقاط سفید بر روی لب‌ها، دهان و یا آلت تناسلی
مشکل تنفس ناگهانی
ورم صورت، لب‌ها، دهان، زبان یا پلک
ورم دست‌ و پا
ورم یا درد غدد
احساس تنگی در قفسه‌ی سینه
مشکل تنفسی
خون‌ریزی یا کبودی غیرعادی
تنفس آهسته و نامنظم غیرعادی
کبودی
زردی پوست و چشم‌ها

برخی از عوارض جانبی نیز می‌توانند رخ دهند که به طور معمول نیازی به مراقبت‌های پزشکی ندارند. این عوارض می‌توانند در طول مدت زمان درمان با سازش بدن با دارو، از بین بروند. همچنین، پزشک می‌تواند توصیه‌هایی راجع به راهکارهای پیشگیری یا کاهش برخی از این اثرات داشته باشد. چنان‌چه هر یک از عوارض جانبی زیر ادامه داشته یا اذیت‌کننده باشد و یا هر سوالی در مورد آن‌ها داشته باشید، با پزشک خود در میان بگذارید.

عوارضی که رواج کمتری داشته یا نادرند:

یبوست
کاهش میل جنسی
کاهش قوای جنسی (به خصوص در بیماران زولینگر-الیسون که حداقل یک سال از دوزهای بالای سایمتیدین استفاده کرده‌اند)
اسهال
مشکل در دفع ادرار
سرگیجه
خواب آلودگی
خشکی پوست یا دهان
سردرد
کاهش یا افزایش ادرار
افزایش عرق
ریزش مو
زنگ زدن یا وزوز گوش
آبریزش بینی
ورم سینه یا درد پستان در زنان و مردان
مشکل در خواب

همه‌ی عوارض جانبی ذکر شده برای هر یک از داروها گزارش نشده است اما حداقل برای یکی از آن‌ها گزارش داشته است. تمام مسدود کننده‌های H2 مشابه هم‌اند؛ بنابراین هر یک از عوارض جانبی فوق می‌تواند با هر یک از این داروها رخ دهد.
سایر عوارض جانبی ذکر نشده نیز می‌توانند در برخی بیماران مشاهده شوند. در صورت مشاهده‌ی اثرات دیگر به پزشک خود اطلاع دهید.

برندهای تجاری ایرانی رانیتیدین

نام دارو	شرکت تولید کننده	نام ژنریک
شربت رانیتیدین-تولید دارو 75 میلی‌گرم بر 5 میلی‌لیتر	داروسازی تولید دارو	Ranitidine
شربت رانیتیدین-الحاوی 75 میلی‌گرم بر 5 میلی‌لیتر	داروسازی الحاوی	Ranitidine
شربت رانیتیدین-سها 75 میلی‌گرم بر 5 میلی‌لیتر	داروسازی سها	Ranitidine
آمپول رانیتیدین-البرز دارو 50 میلی‌گرم بر 2 میلی‌لیتر	داروسازی البرز دارو	Ranitidine
آمپول رانیتیدین-کیمیدارو 50 میلی‌گرم بر 2 میلی‌لیتر	داروسازی کیمیدارو	Ranitidine
آمپول رانیتیدین-داروپخش 50 میلی‌گرم بر 2 میلی‌لیتر	داروپخش – کارخانه	Ranitidine
آمپول رانیتیدین-آی پی دی آی سی 50 میلی‌گرم بر 2 میلی‌لیتر	داروسازی کاسپین تامین	Ranitidine
قرص رانیتیدین-امین 300 میلی‌گرم	داروسازی امین	Ranitidine
قرص رانیتیدین-کیمیدارو 300 میلی‌گرم	داروسازی کیمیدارو	Ranitidine
قرص رانیتیدین-خوارزمی 300 میلی‌گرم	داروسازی خوارزمی	Ranitidine
قرص رانیتیدین-راموفارمین 300 میلی‌گرم	داروسازی راموفارمین	Ranitidine
قرص رانیتیدین-شهر دارو 300 میلی‌گرم	داروسازی شهر دارو	Ranitidine
قرص رانیتیدین- تولید دارو 300 میلی‌گرم	داروسازی تولید دارو	Ranitidine
قرص رانیتیدین-ایران دارو 150 میلی‌گرم	داروسازی ایران دارو	Ranitidine
قرص رانیتیدین-امین 150 میلی‌گرم	داروسازی امین	Ranitidine
قرص رانیتیدین-کیمیدارو 150 میلی‌گرم	داروسازی کیمیدارو	Ranitidine
قرص خط دار رانیتیدین-پورسینا 150 میلی‌گرم	داروسازی پورسینا	Ranitidine
قرص رانیتیدین-رها 150 میلی‌گرم	داروسازی رها	Ranitidine
قرص رانیتیدین-راموفارمین 150 میلی‌گرم	داروسازی راموفارمین	Ranitidine
قرص رانیتیدین-اکسیر 150 میلی‌گرم	داروسازی اکسیر	Ranitidine
قرص رانیتیدین-حکیم 1590 میلی‌گرم	داروسازی حکیم	Ranitidine
قرص رانیتیدین-جالینوس 150 میلی‌گرم	داروسازی جالینوس	Ranitidine
قرص رانیتیدین-روز 150 میلی‌گرم	داروسازی روز دارو	Ranitidine
شربت رانیتیدین-راموفارمین 75 میلی‌گرم بر 5 میلی‌لیتر 120 میلی‌لیتر	داروسازی راموفارمین	Ranitidine
قرص رانیتیدین-ناژو 150 میلی‌گرم	داروسازی ایران ناژو	Ranitidine
شربت رانیتیدین-البرز دارو 75 میلی‌گرم بر 5 میلی‌لیتر	داروسازی البرز دارو	Ranitidine

جدول

نام دارو	شرکت وارد کننده	نام ژنریک
شربت رانیتیدین 75 میلی گرم بر 5 میلی‌لیتر 150 میلی‌لیتر	پهین باد	Ranitidine