تعریف
گاباپنتین دارویی است که برای کنترل تشنج partial (محدود شونده)، در درمان صرع کاربرد دارد. این دارو نمی‌تواند صرع را درمان کند و مدت اثر دارو تا زمانی است که مصرف دارو را ادامه دهیم.
گاباپنتین هم‌چنین در درمان بیماری Postherpetic neuralgia، که درد آن پس از زونا بروز داده می‌شود، کاربرد دارد.
گاباپنتین دارویی است که برای جلوگیری از تشنج و مهار درد در شرایط ویژه‌ی عصبی کاربرد دارد.
این دارو به عنوان ضد درد معمولی یا در درد ناشی از بیماریی آرتریت کاربرد ندارد. این دارو در کنترل صرع کاربرد دارد.
این دارو تنها با نسخه‌ی پزشک در دسترس است.
دارو به اشکال زیر در دسترس است:
- قرص
- کپسول
- سوسپانسیون
- محلول
نام محصول در آمریکا
- FusePaq Fanatrex
- Gabarone
- Gralise
- Neurontin
توصیه‌های قبل از مصرف
هنگامی که تصمیم می‌گیرید که یک دارو را مصرف کنید، ابتدا باید عوارض جانبی را نسبت به فواید دارو مورد سنجش قرار دهید. این تصمیمی است که شما و پزشکتان باید بگیرید. برای داروی ذکر شده باید موارد زیر را مد نظر قرار دهید:
آلرژی‌ها
اگر تا بحال به این دارو یا داروهای دیگر حساسیت داشته‌اید به پزشک خود اطلاع دهید. چنانچه به غذاها، رنگ‌ها، مواد نگه‌دارنده، حیوانات یا چیز دیگری حساسیت داشتید نیز به پزشک خود بگویید. برای داروهای بدون نسخه (OTC) دستور مصرف را به‌دقت مطالعه کنید.
خردسالان
بر طبق بررسی‌های انجام شده، مشکلی برای ممنوعیت مصرف این دارو در کودکان مشاهده نشده است. اما کارایی و ایمنی این دارو در کودکان زیر 3 سال تأیید نشده است.
تاکنون هیچ گونه بررسی بر اثرگذاری، کارایی و ایمنی این دارو در Postherpetic neuralgia در کودکان صورت نگرفته است.
سالخوردگان
بر طبق بررسی‌هایی صورت گرفته، هیچ محدودیتی برای مصرف این دارو در افراد مسن وجود ندارد. با این وجود ممکن است سالمندان با یک سری اثرات نامطلوب مواجه شوند. مشکل در تعادل و راه‌رفتن، ادم و تورم در ساق و کف پا، مشکلات کلیوی وابسته به سن مواردی هستند که ممکن است بروز پیدا کنند. در این صورت دز مصرفی بایستی تنظیم و تعدیل شود.
بارداری
| رده بارداری | توضیحات | |
| دوره‌ی 9 ماهه | C | مطالعه در حیوانات آزمایشگاهی انجام شده و اثرات نامطلوب داشته و مطالعه‌ای در زنان باردار صورت نگرفته یا مطالعه نه در حیوانات آزمایشگاهی و نه در زنان باردار صورت نگرفته است. |
شیردهی
مطالعات کافی برای اثر این دارو در دوران شیردهی و اثرات آن بر نوزاد صورت نگرفته است. با این وجود به دلیل عدم آگاهی از اثرات آن بهتر است در هنگام شیردهی معایب دارو نسبت به محاسن آن سنجیده و سپس مصرف شود.
اختلالات دارویی گاباپنتین
داروهای خاصی وجود دارند که نباید همزمان مصرف شوند. در بسیاری از موارد دو داروی مختلف باید همزمان با هم مصرف شوند. در رابطه با این دارو، پزشک شما بایستی دز را تعدیل کند . رعایت احتیاط هنگام مصرف دارو ضروری است. هنگام استفاده از دارو، متخصص سلامت باید بداند که شما از چه داروهایی به طور همزمان استفاده می‌کنید. اختلالات زیر بر اساس اهمیت آن‌ها انتخاب شده و لزوما همه‌ی موارد را شامل نمی‌شود.
مصرف این دارو به صورت همزمان توصیه نمی‌شود، اما در شرایط خاصی لزوم مصرف همزمان داروها وجود دارد. اگر دو دارو همزمان با هم تجویز شوند، پزشکی بایستی دز را تغییر داده یا به گونه‌ای دستور مصرف غیر همزمان بدهد. از جمله‌ی این داروها:
- Calcifediol
- Orlistat
استفاده‌ی همزمان از داروهای زیر ممکن است یک سری عوارض خاص به دنبال داشته باشد، اما بهترین درمان مصرف همزمان داروها با هم باشد. اگر دو دارو باهم تجویز شوند باید نحوه‌ی مصرف بیان شده یا دز مصرفی توسط پزشک تعدیل شود:
- Aluminum Carbonate, Basic
- Aluminum Hydroxide
- Aluminum Phosphate
- Dihydroxyaluminum Aminoacetate
- Dihydroxyaluminum Sodium Carbonate
- Ginkgo
- Magaldrate
- Magnesium Carbonate
- Magnesium Hydroxide
- Magnesium Oxide
- Magnesium Trisilicate
- Morphine
- Morphine Sulfate Liposome
سایر اختلالات
بسیاری از داروها نباید هنگام غذا خوردن یا خوردن یک سری مواد خاص مصرف شوند زیرا ممکن است اختلالاتی روی بدهد. مصرف تنباکو و الکل به همراه داروهای خاص در اثرگذاری آن‌ها اختلال ایجاد می‌کند. در مورد مصرف دارو به هنگام غذا خوردن، مصرف الکل و استعمال دخانیات با متخصص سلامت خود مشاوره کنید.
مشکلات سلامتی بر اثر عملکرد دارو تأثیر می‌گذارد. مطمئن باشید که پزشک خود را از سایر مشکلات سلامتی که داشته‌اید باخبر کرده‌اید. مشکلاتی از قبیل:
- افسردگی یا سابقه‌ی ابتلا به آن
- تغییر خلق و خو، یا سابقه‌ی آن- در صورت داشتن این مشکل برای جلوگیری از عوارض ناخوشایند، پزشکتان را آگاه کنید.
- مشکلات کلیوی، زیرا ممکن است مشکل شما عود کند. این دارو از داروهایی است که دیر از بدن حذف می‌شود.
استفاده صحیح از گاباپنتین
این دارو را تنها با دستور مستقیم پزشک مصرف کنید. دارو را بیشتر از دز تجویز شده و بیش از مدت زمان توصیه شده مصرف نکنید. استفاده طولانی‌تر و بیشتر عوارضی را به دنبال دارد که ممکن است خوشایند نباشد.
این دارو باید با راهنمای دارو همراه باشد. این دستور العمل‌ها را به دقت بخوانید و دنبال کنید. اگر سوالی دارید، از پزشک یا داروساز بپرسید.
اگر از قرص Gralise® استفاده می‌کنید:
- بایستی در وعده‌ی شام مصرف شود
- قرص را درسته ببلعید. از خورد کردن، شکستن و جویدن دارو پرهیز کنید
برای افراد مبتلا به صرعی که روزی سه بار بایستی از دارو مصرف کنند، نبایستی فاصله‌ی مصرف دز از 12 ساعت بیشتر باشد. کارایی دارو زمانی مناسب است که غلظت خونی کافی داشته باشد.
کپسول، قرص و محلول Neurontin® را می‌توان همراه یا بدون غذا میل نمود.
ممکن است که لازم باشد قرص Neurontin® را هنگام مصرف نصف کنید ولی یادتان باشد که نصف بعدی را بایستی حتما در دوز بعدی مصرف نمائید. (زیرا هر چه زمان بیشتری از نصف کردن قرص بگذر کارایی و اثر گذاری در اغلب داروها کمتر می‌شود.)
قرصی که 28 روز از زمان نصف شدنش می‌گذرد، مصرف نکنید. در صورت داشتن سوالی در این مورد از داروساز خود کمک بگیرید.
کپسول را همراه با یک لیوان کامل آب ببلعید. از جویدن، نصف کردن و خورد کردن کپسول بپرهیزید.
برای مصرف فرم مایع آن از قاشق و یا ظرف مدرج مخصوص داروهای خوراکی استفاده نمائید. قاشق چایخوری معمول ممکن است برای مصرف مقدار مناسب دارو، دقت کافی ندارد.
در صورت مصرف داروهای ضد اسید معده همانند آلومنیوم و منیزیم، حداقل دو ساعت قبل از مصرف گاباپنتین این دارو را استفاده نمائید. از انواع داروهای ضد اسید معده می‌توان به داروهای زیر اشاره کرد:
- Di-Gel®
- Gaviscon®
- Gelusil®
- Maalox®
- Mylanta®
تنها گونه‌ای از دارو را مصرف کنید که پزشک تجویز کرده است. ممکن است برندهای دیگر دارو کارایی مناسبی به مثابه داروی تجویز شده نداشته باشند.
دوز فراموش شده
در صورت فراموش کردن دز دارو، در اسرع وقت آن را دریافت کنید. اما اگر زمان به یادآوری منتهی به مصرف دوز بعدی باشد از دوز از دست رفته صرف نظر کنید. مطابق برنامه قبل دارو را مصرف کنید. دوز را دو برابر نکنید.
شرایط نگهداری گاباپنتین
دارو را در مخزن بسته و در دمای اتاق نگهداری کنید. دارو را از حرارت، رطوبت، نور و یخ‌زدگی دور نگه دارید.
دور از دسترس اطفال نگهداری شود.
داروهای تاریخ انقضا گذشته یا بی مصرف را دور بیندازید.
از متخصص سلامت خود در مورد مصرف داروهایی که تا به‌حال مصرف نکرده‌اید، کمک بخواهید.
مایع خوراکی Neurontin® بایستی در یخچال نگهداری شود. از قرار دادن دارو در فریزر خوددداری نمائید.
احتیاط
در مراجعههای مکرر به پزشک، بایستی مرتبا چگونگی عملکرد دارو در چند ماهه‌ی اول ابتلا به صرع بررسی شود. این بررسی‌ها به پزشک کمک می‌کند که بفهمد آیا این دارو به شیوه‌ی مناسب عمل کرده است یا نه. در این حالت تصمیم به استمرار مصرف دارو گرفته می‌شود.
این دارو ممکن است واکنش‌های آلرژیک در بدن را موجب شود که اغلب کلیه‌ها را درگیر می‌کند. چنانچه کودک شما هر کدام از نشانه‌های زیر را بروز داد، به پزشک اطلاع دهید:
- تب
- راش‌های جلدی
- تورم
- درد و تورم غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل یا کشاله‌ی ران
- خونریزی غیر معمول
- کبودی یا رنگ پریدگی چشم و پوست
عوارض گاباپنتین :گاباپنتین باعث تغییر دید، کندی، بی‌ثباتی، گیجی، خواب آلودگی، سستی یا اختلال در تفکر می‌شود. قبل از رانندگی، کار با ماشین یا هر عملی که نیاز به دقت و هوشیاری دارد؛ از تاثیرات این دارو آگاه باشید. مصرف این دارو در کارهایی که نیاز به هوشیاری و دقت دارند بایستی با احتیاط باشد. در صورت وجود مشکل با عوارض گاباپنتین ،در مورد ادامه‌ی مصرف دارو با پزشک خود مشورت نمائید.
مصرف این دارو ممکن است در افراد اضطراب، تحریک پذیری، ناهنجاری‌های رفتاری همانند احساس ناراحتی و ناامیدی، زودرنجی، عصبانیت، بی‌قراری و خشم می‌آورد. این دارو ممکن است در فرد باعث بروز تمایل و تفکر خودکشی و یا افسردگی شود. اگر فرزند یا مراقبتان شما را بروز این عوارض آگاه کرد به پزشک خود اطلاع دهید.
این دارو باعث می‌شود که اثرات الکل و سایر داروهای سرکوب کننده‌ی سیستم عصبی -داروهایی که موجب کاهش هشیاری و خواب آلودگی می‌شوند- پایاتر باشد. داروهایی چون:
- سرکوب کننده سیستم عصبی مرکزی
- داروهای بیهوشی
- داروهای مورد استفاده در تب یونجه و آلرژی
- داروهای خواب آور
- داروهای آرامبخش
- داروهای خواب
- داروهای ضد درد مخدر
- سایر داروهای صرع (مثلا باربیتورات‌ها)
- شل کننده‌های عضلانی
- بی‌حس کننده‌های دندانی
در هنگام مصرف گاباپنتین قبل از مصرف داروهای ذکر شده به پزشک و دندان‌پزشک خود اطلاع دهید.
بدون اطلاع پزشک مصرف گاباپنتین را قطع نکنید. قطع ناگهانی دارو ممکن است منجر به تشنج شود. برای قطع مصرف پزشک احتمالا توصیه کند دارو را آهسته و به ندرت کاهش داده و سپس قطع نمائید.
در صورت استفاده از این دارو پزشک و دندان‌پزشک خود را آگاه کنید. مصرف این دارو نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
تا زمانی که پزشک خود اطلاع نداده‌اید از داروی دیگری استفاده نکنید. این داروها میتوانند داروهای با نسخه، بدون نیاز به نسخه و یا حتی مکمل‌های ویتامینی و داروهای گیاهی نیز باشند.
عوارض گاباپنتین
مصرف یک دارو ضمن دارا بودن اثرات درمانی، ممکن است عوارض ناخواسته نیز به دنبال داشته باشد. همه‌ی عوارض جانبی همزمان مشاهده نمی‌شود. با این وجود ضمن مشاهده عوارض به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت بروز هرکدام از عوارض ذیل بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید:
عوارض رایج
- ضعف یا بی ثباتی
- چرخش چشم و حرکت مداوم و کنترل نشده به عقب و جلو
عوارض رایج در کودکان
- رفتار تهاجمی یا سایر مشکلات رفتاری
- اضطراب
- مشکل در تمرکز و تغییر عملکرد در مدرسه
- گریه کردن
- افسردگی
- احساس سرخوشی بیش از حد
- بیش‌فعالی و افزایش حرکات بدن
- تغییر سریع خلق و خو
- واکنش سریع، احساسی و بیش از حد
- کرختی
- توهم و بی اعتمادی
عوارض جانبی کم رواج‌تر
- مدفوع سیاه و قیراندود
- درد در قفسه‌ی سینه
- لرز
- سرفه
- تب
- افسردگی، تحریک پذیری و تغییر خلق و رفتار
- از دست دادن حافظه
- درد و تورم در دست و پا
- دفع ادارار دشوار و دردناک
- تنفس کوتاه
- گلو درد
- غدد متورم
- زخم و لکه‌های سفید دردناک در لب و دهان
- خونریزی بیش از حد و کبودی
- احساس ضعف و خستگی
عوارض ناشناخته
- درد معده و شکم
- کما
- گیجی
- تشنج
- ادرار کدر
- مدفوع رسی رنگ
- تاول، لایه لایه شدن و کنده شدن پوست
- احتباس ادراری
- اسهال
- سرگیجه
- ضربان قلب سریع و نامنظم
- سردرد
- عطش
- راش و خارش پوستی
- درد مفاصل
- پوست و چشم زرد و رنگ پریده
- بالا آوردن خون
- سرخی و التهاب چشم
- زخم‌های قرمز با مرکزیت بنفش در پوست
- تهوع
- درد عضلانی
- از دست دادن اشتها
- لکه های متورم و بزرگ در صورت، پلک، لب، زبان، گلو، دست، ران، پا و اندام‌های تناسلی
برخی از عوارض جانبی برزو می‌کند که نیاز به مراقبت پزشکی ندارد. این اثرات ممکن است در طول درمان از بین بروند زیرا بدن با دارو تنظیم می‌شود. متخصص در مورد راه‌های پیش‌گیری یا کاهش برخی از عوارض به شما اطلاعات و راه‌کارهایی می‌دهد. اگر عوارض جانبی همچنان ادامه دار و یا آزار دهنده باشند، با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض رایج
- تاری دید
- نشانه‌ها و علائم شبه آنفولانزا
- توهم
- زوال عقل
- خشونت
- فقدان یا از دست رفتن نیرو
- کمر درد و درد جانبی
- تورم دست، ران و پا
- لرزش
عوارض نادر
- آسیب غیر مترقبه
- افزایش اشتها
- کمر درد
- نفخ یا احساس پری شکم
- سوزش، خارش و خشکی چشم
- تغییر در دید
- تغییر در تعادل و راه رفتن
- کرختی و بی‌ثباتی
- احتقان
- یبوست
- سرفه‌ی خلط دار
- کاهش توانایی و میل جنسی
- مشکلات تنفسی
- خشکی حلق و دهان
- گوش درد
- افزایش وزن
- ضعف و از ذست دادن نیرو
- استفراغ
- تغییرات صدا
- کاهش وزن بیش از حد
- مشکل در تفکر
- مشکل بلع
- مشکل خواب
- گز گز شدن دست و پا
- سفتی قفسه‌ی سینه
- تورم و التهاب غدد گردن
- تعریق
- عطسه
- آبریزش بینی
- قرمزی، تورم و درد در چشم، پلک و بخش داخلی پلک چشم
- قرمزی و التهاب گوش
- درد، قرمزی، خارش و تورم پوستی که آن را از بین می‌برد
- وز وز گوش
- سوءهاضمه
- عطش
- افزایش گرسنگی
- افزایش حساسیت به لمس
- افزایش حساسیت به درد
- ناسازگاری
- اختلال در بینایی
- تنفس با بوی میوه
- تکرر ادرار
- پوست قرمز و خشک
- احساس حرارت و گرما
- سوزش و قرمزی گردن و صورت
- احساس ضعف، سرگیجه
- ترشح چشم
- گاز بیش از حد در معده و روده
عوارض دیگری نیز ممکن است که در برخی از بیماران مشاهده شود. در صورت مشاهده حتما بهداشتیار خود را مطلع کنید.
اسامی تجاری ایرانی گاباپنتین
| نام دارو | وارد کننده/تولید کننده* | نام ژنریک |
| گاباپنتین | Gabapentin | |
| کپسول گاباپنتین دی پی 400 میلی‌گرم | *دارو پخش- کارخانه | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین ام اچ دی 400 میلی‌گرم | *داروسازی مرهم دارو | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین-اکسیر 400 میلی‌گرم | *داروسازی اکسیر | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین-رازک 100 میلی‌گرم | *داروسازی رازک | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین- الحاوی 100 میلی‌گرم | *داروسازی الحاوی | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین رامین 100 میلی‌گرم | *داروسازی راموفارمین | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین دی پی 100 میلی‌گرم | *داروپخش-کارخانه | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین امین 100 میلی‌گرم | *داروسازی امین | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین-رازک 300 میلی‌گرم | داروسازی رازک | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین-جالینوس300 میلی‌گرم | *داروسازی جالینوس | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین-اکسیر300میلی‌گرم | *داروسازی اکسیر | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین-آریا 300 میلی‌گرم | *داروسازی آریا | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین ام اچ دی 300میلی‌گرم | *داروسازی مرهم دارو | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین دی پی 300 میلی‌گرم | *داروپخش-کارخانه | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین امین 300 میلی‌گرم | *داروسازی امین | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین-رازک 400میلی‌گرم | *داروسازی رازک | Gabapentin |
| کپسول آپو-گاباپنتین300میلی‌گرم | ندای محیا | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین100 میلی‌گرم | ندای محیا | Gabapentin |
| کپسول پی ام ای-گاباپنتین100 میلی‌گرم | نیک یار طب | Gabapentin |
| کپسول پی ام اس-گاباپنتین300 میلی‌گرم | نیک یار طب | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین عبیدی 100 میلی‌گرم | *داروسازی عبیدی | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین عبیدی 300میلی‌گرم | *داروسازی عبیدی | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین جالینوس 100میلی‌گرم | *داروسازی جالینوس | Gabapentin |
| کپسول گاباپنتین_اکسیر 100 میلی‌گرم | *داروسازی اکسیر | Gabapentin |