تعریف فیناستراید
فیناستراید برای درمان مردان مبتلا به هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) و طاسی با الگوی مردانه که آلوپسی آندروژنیک نیز نامیده می‌شود، بکارمی‌رود. BPH بر اثر بزرگ‌شدگی پروستات حاصل می‌شود. مردان مبتلا به BPH معمولا دارای مشکلاتی نظیر سختی در ادرار، کم‌ادراری، تاخیر در شروع ادرار و شب‌ادراری می‌باشند.فیناستراید از شدت این علائم می‌کاهد و احتمال نیاز به جراحی پروستات را کاهش می‌دهد.
توجه: بانوانی که باردارند یا در آینده باردار خواهند شد، نباید از فیناستراید استفاده کنند و یا قرص‌های اسیب‌دیده یا شکسته را با خود نگه‌دارند.
ممکن است به تنهایی یا با داروهایی نظیر یک آلفابلوکر (مثل doxazosin®, Cardura) تجویز شود. برای مردانی که ریزش مو دارند، فیناستراید موهای سر را کاهش می‌دهد ولی تاثیری بر موهای بدن ندارد.
فیناستراید کارکرد آزیمی به نام ۵-آلفا ردوکتاز را مهار می‌کند.این آنزیم تستسترون را به هورمون دیگری تبدیل می‌کند که موجب رشد پروستات و ریزش مو می‌شود.فیناستراید سطح تستسترون را بالا برده و موجب کاهش اندازه پروستات و افزایش موهای سر می‌شود.
تاثیر فیناستراید با قطع مصرف آن از بین می‌رود و علائم قبل از درمان نظیر طاسی و رشد پروستات دوباره شروع می‌شود.
این دارو فقط با تجویز پزشک قابل‌استفاده است.به صورت اشکال دارویی زیر قابل تهیه می‌باشد:
- قرص
قبل از مصرف
هنگامی که تصمیم می‌گیرید که یک دارو را مصرف کنید، ابتدا باید عوارض جانبی را نسبت به فواید دارو مورد سنجش قرار دهید. این تصمیمی است که شما و پزشکتان باید بگیرید. برای داروی ذکر شده باید موارد زیر را مد نظر قرار دهید:
آلرژی‌ها
اگر تا بحال به این دارو یا داروهای دیگر حساسیت داشته‌اید به پزشک خود اطلاع دهید. چنانچه به غذاها، رنگ‌ها، مواد نگه‌دارنده، حیوانات یا چیز دیگری حساسیت داشتید نیز به پزشک خود بگویید. برای داروهای بدون نسخه (OTC) دستور مصرف را به‌دقت مطالعه کنید.
مصرف فیناستراید در خردسالان
در مطالعات انجام شده تاکنون، مشکل خاصی که فواید امپرازول را محدود کند، دیده نشده است. با این حال نکات ایمنی و کارآیی آن هنوز مشخص نشده است.
مصرف فیناستراید در سالمندان
در مطالعات انجام شده مشکل خاصی که فواید این دارو را در سالمندان محدود کند، گزارش نشده است.
مصرف فیناستراید در بارداران
رده بارداری این دارو در دوره‌ی ۹ ماهه‌ی آن X است.
شواهد حاصل از مطالعات صورت گرفته در هر دو گروه حیوانات و زنان باردار، حاکی از احتمال وجود برخی مشکلات جنینی بوده‌اند. لذا زنان باردار نباید مصرف کنند چون فواید آن در مقایسه با خطرات آن ناچیز است.
مصرف فیناستراید در شیردهی
مطالعات کافی در رابطه با تعییت خطرات احتمالی برای نوزاد در زنانی که از این دارو به هنگام شیردهی استفاده کنند، انجام نگرفته است. در زمان شیردهی فواید استفاده از دارو را در برابر خطرات ناشی از آن قیاس کنید.
اختلالات دارویی فیناستراید
هرچند داروهای خاص نباید با هم استفاده شوند؛ اما در برخی موارد ممکن است دو داروی متفاوت حتی اگر اثر متقابلی بر هم داشته باشند، با هم مصرف گردند. در این گونه موارد، پزشک می‌تواند دوز مصرفی را تغییر داده و یا در موارد لازم به بیمار هشدار دهد. زمانی که شما هر کدام از این داروها را مصرف می‌کنید، اطلاع پزشک از مصرف هر یک از داروهایی که در زیر به آن‌ها اشاره شده، از اهمیت خاصی برخوردار است. تداخلات آورده شده بر حسب اهمیتی که دارند انتخاب شده‌اند و لزوماً شامل همه‌ی تداخلات نمی‌شوند.
مصرف داروهای این دسته با هریک از داروهای زیر معمولاً توصیه نمی‌شود، اما ممکن است در برخی موارد ضرورت پیدا کند. چنانچه هر دو دارو با هم تجویز شود، پزشک می‌تواند دوز مصرفی یا مقدار مصرف یکی از آن‌ها یا هر دو را تغییر دهد.
- مخمر یوحنای مقدس (St John’s Wort)
سایر اختلالات
بسیاری از داروها نباید هنگام غذا خوردن یا خوردن یک سری مواد خاص مصرف شوند زیرا ممکن است اختلالاتی روی بدهد. مصرف تنباکو و الکل به همراه داروهای خاص در اثرگذاری آن‌ها اختلال ایجاد می‌کند. در مورد مصرف دارو به هنگام غذا خوردن، مصرف الکل و استعمال دخانیات با متخصص سلامت خود مشاوره کنید.
سایر مشکلات پزشکی
وجود سایر مشکلات پزشکی می‌تواند بر استفاده از این دارو تأثیر بگذارد. اگر از وجود مشکلی مطمئن هستید، با پزشک در میان بگذارید. مخصوصاً موارد زیر:
- بیماری‌های کبدی – با احتیاط مصرف نمایید. اثرات جانبی به دلیل کاهش سرعت دفع دارو از بدن می‌توانند افزایش یابند.
استفاده صحیح فیناستراید
این دارو را تنها با دستور مستقیم پزشک مصرف کنید. دارو را بیشتر از دز تجویز شده و بیش از مدت زمان توصیه شده مصرف نکنید. استفاده طولانی‌تر و بیشتر عوارضی را به دنبال دارد که ممکن است خوشایند نباشد.
این دارو باید با راهنمای دارو همراه باشد. این دستور العمل‌ها را به دقت بخوانید و دنبال کنید. اگر سوالی دارید، از پزشک یا داروساز بپرسید.
می‌توانید همراه غذا یا بدون آن مصرف کنید.
اگر این دارو را برای درمان الگوی طاسی مردانه استفاده می‌کنید، ممکن است ۳ ماه طول بکشد تا تاثیرات به چشم دیده‌شود.این دارو ریزش را درمان نمی‌کند ولی موهای سر را زیاد می‌کند. رشد مو تا زمانی که دارو به طور مداوم مصرف شود، دیده خواهد شد. موهای جدید در صورت قطع مصرف پس از یک سال خواهند ریخت.
در صورتی که این دارو را برای درمان BPH مصرف می‌کنید، برای مشاهده تاثیرات کامل آن باید حداقل ۶ ماه صبر کنید. این دارو BPH را درمان نمی‌کند ولی به کوچک شدن پروستات و تقویت آن کمک خواهد کرد. تاثیر آن بر پروستات منوط به مصرف مداوم آن است.هنگام قطع مصرف پروستات ظرف چند ماه دوباره شروع به رشد خواهد کرد.این دارو را در ساعات معینی از روز مصرف کنید.
دوز فراموش‌شده
در صورتی که یک وعده استفاده از این دارو را فراموش کردید، در اسرع وقت آن را مصرف کنید. با این حال اگر زمانی که متوجه شدید، تقریباً همزمان با زمان بعدیِ مصرف دارو باشد، از وعده‌ی فراموش شده صرف نظر کرده و برنامه‌ی مصرفی منظم خود را ادامه دهید. هرگز در آن واحد، دارو را دو بار مصرف نکنید.
شرایط نگهداری فیناستراید
دارو را در یک ظرف بسته در دمای اتاق، دور از گرما، رطوبت، نور مستقیم، یخ‌زدگی و دسترس کودکان نگهداری کنید. این دارو و مخصوصاً داروهای تاریخ‌گذشته را به مدت طولانی نگه ندارید و از پزشک خود در مورد چگونگی دور ریختن داروهایی که استفاده نمی‌کنید، سوال فرمایید.
موارد احتیاط
بسیار مهم است که پزشکتان در بازبینی‌های منظم پیشرفت شما را بررسی کند تا مطمئن شود که این دارو درست کار می‌کند. برای بررسی اثرات ناخواسته ممکن است نیاز به آزمایش خون باشد.
زنان و بچه‌ها نباید از این دارو استفاده کنند. بانوانی که باردارند یا در آینده باردار خواهند شد، نباید از فیناستراید استفاده کنند و یا قرص‌های اسیب‌دیده یا شکسته را با خود نگه‌دارند. فیناستراید می‌تواند از طریق پوست جذب شده و منجر به نارسایی‌هایی در جنین شود. اگر زنی در تماس با دارو قرار گیرد، بلافاصله باید ناحیه تماس‌یافته را با آب و صابون بشوید. این دارو می‌تواند منجر به تغییراتی در بافت پستان شود.اگر توده، درد، ناراحتی یا بزرگی غیرعادی در پستان‌ها دیدید، سریعا پزشک حود را مطلع کنید.
این دارو مانع ابتلا به سرطان پروستات نمی‌شود ولی ممکن است خطر ایجاد سرطان پروستات با Grade بالا را افزایش دهد. در صورت داشتن نگرانی در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
این دارو ممکن است بر نتایج آزمایش پادتن ویژه پروستات(PSA) تاثیر بگذارد.در صورت مصرف به پزشک خود اطلاع دهید.
این دارو ممکن است بر مقدار منی آزاد شده طی آمیزش جنسی تاثیر بگذارد ولی تاثیری در تعداد اسپرم‌ها و توانایی بچه‌دار شدن ندارد.
عوارض جانبی فیناستراید
در کنار اثرات مورد نیاز، یک دارو ممکن است برخی اثرات ناخواسته ایجاد کند. اگرچه ممکن است تمام این عوارض جانبی رخ ندهد ، اما اگر رخ دهد، ممکن است به مراقبت پزشکی نیاز داشته باشند. اگر هر یک از عوارض جانبی زیر رخ دهد، بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید:
عوارض رایج فیناستراید
- لرز
- عرق سرد
- حواس‌پرتی
- گیجی و سبک‌سری هنگام برخاستن
عوارض کم رواج‌تر فیناستراید
- درد و تورم در صورت، بازوها، دست‌ها، پاها
- بزرگی و درد پستان‌ها
- خارش پوست
- افزایش وزن سریع
- سرخی پوست
- بثورات پوستی
- تورم لب‌ها و صورت
- سوزش دست‌ها و پاها
- تغییرات وزن غیرمعمول
عوارض ناشناخته فیناستراید
- ناپدیدشدن و از بین‌رفتن نوک پستان
- گود برداشتن پوست پستان
- عارضه نوک پستان معکوس
- وجود غدد در پستان و زیربازو
- پوسته پوسته شدن نوک پستان
- قرمزی یا تورم پستان
- زخم‌های پوست پستانی که بهبود نمی‌یابند.
برخی عوارض جانبی ممکن است اتفاق بیافتد که به معمولاً مراقبت پزشکی احتیاجی ندارند. این عوارض جانبی ممکن است در طول درمان، همزمان با عادت کردن بدنتان به دارو، از بین بروند. همچنین متخصص مراقبت‌های بهداشتی شما بتواند در مورد راه‌های پیشگیری یا کاهش برخی از این عوارض راهنماییتان کند. اگر هر یک از عوارض جانبی زیر ادامه پیدا کرد یا آزاردهنده بود و یا هر سوالی که در موردشان داشتید، بیا پزشک خود مشورت کنید:
عوارض رایج فیناستراید
- کم‌میلی به برقراری ارتباط جنسی
- عدم توانایی در حفظ نعوذ
- هر گونه کاهش در میل و توانایی جنسی
عوارض کم رواج‌تر فیناستراید
- آبریزش بینی
- خواب‌آلودگی غیر عادی
- مخاط فراوان بینی
- عطسه
عوارض نادر
- درد شکمی
- کمر درد
- سر درد
- کاهش مقدار منی
- اسهال
- منگی
عوارض ناشناخته
- درد بیضه‌ها
عوارض جانبی دیگری نیز که در لیست ذکر نشده، ممکن است در برخی بیماران رخ دهد. اگر متوجه اثرات دیگری شدید، با متخصص مراقبت‌های بهداشتی خود مشورت کنید. در مورد عوارض جانبی با پزشک خود تماس بگیرید و درخواست توصیه و کمک کنید.