اگرچه فصل تابستان هوای دلپذیر و مناسبی برای فعالیت‌های خارج از منزل دارد اما افزایش دما می‌تواند برای سالمندان خطرناک باشد. عدم تحمل گرما یا گرمازدگی یکی از مشکلات جدی است که سالمندان با آن رو به رو هستند. برمبنای گزارشات مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، خطر مرگ و میر ناشی از گرما بعد از 65 سالگی افزایش می‌یابد و بعد از 75 سالگی دوچندان می‌شود. در ادامه راهکارهایی برای پیشگیری از گرمازدگی در سالمندان در فصل تابستان ارائه می‌دهیم.
گرمازدگی در سالمندان
افزایش سن و تغییرات فیزیک باعث می‌شوند که ما گرما را به صورت متفاوتی حس کنیم. با افزایش سن، سیگنالینگ (پیام‌رسانی) مغزی کند می‌شود. بنابراین ممکن است حتی زمانی‌که دمای بدن بیش از 37 درجه سانتی‌گراد باشد ما آن را حس نکنیم. پوست بدن نازک می‌شود و این به معنای کاهش تعداد منافذ پوست برای تعریق و پاسخ خنک‌کننده تبخیر است. با نازک شدن پوست، بافت چربی و عضلاتی که به حفظ دمای نرمال بدن کمک می‌کنند، خاصیت عایق‌بندی خود را از دست می‌دهند. بنابراین با وجود اینکه ممکن است دمای بالا را احساس نکنیم اما پوست گرمایی را تجربه می‌کند که خطر بروز سکته قلبی و خستگی گرمایی را در پی دارد. به همین دلیل پیشگیری از گرمازدگی در سالمندان بسیار حائز اهمیت است.
چرا سالمندان نباید در معرض هوای بسیار گرم قرار گیرند؟
افزایش سن و پیری تأثیرات زیادی بر روی بدن دارند و همین موضوع گرما تابستان را به یک خطر اساسی برای سالمندان بالای 65 سال تبدیل کرده است. برای برخی از سالمندان گرمازدگی یک خطر مهم است چراکه عواملی همچون کاهش توانایی حرکتی یا اختلالات حافظه انجام اقدامات پیشگیرانه در هوای گرم را دشوار می‌کنند. برخی از داروهای بیماری‌های مزمن بر روی نحوه تنظیم دما بدن تأثیرگذارند یا بدن را با کم آبی شدید روبه‌رو می‌کنند. در نتیجه گرمای بیش از حد، می‌تواند بسیار خطرناک باشد. علاوه‌براین، افزایش گرما خطر مرگ و میر سالمندان مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های ریوی، دیابت و بیماری‌های قلبی را نیز افزایش می‌دهد.
چه دماهایی برای سالمندان خطرناک هستند؟
ممکن است دماسنج، دمای محیط بیرون را 29 درجه نشان دهد. اما ترکیب دما و رطوبت (شاخص گرما) باعث شود گرمای بیشتری احساس کنیم. به همین دلیل سالمندان باید از شاخص گرما مطلع باشند. متخصصان توصیه می‌کنند زمانی‌که شاخص گرما به 32 درجه برسد، سالمندان باید اقدامات احتیاطی لازم را برای پیشگیری از گرمازدگی انجام دهند. در واقع چون دما 29 درجه است و 65 درصد رطوبت دارد شاخص گرما 32 درجه می‌باشد. همچنین اگر دمای هوا 32 درجه و رطوبت 35 درصد باشد. پس در روزهای گرم سال شاخص گرما را بررسی کنید.
علائم گرمازدگی سالمندان و درمان گرمازدگی در سالمندان
یکی دیگر از خطرات گرما تابستان برای سالمندان ابتلا به خستگی گرمایی است که در اثر قرارگیری در معرض گرمای بیش از حد، بروز می‌کند. علائم این بیماری عبارتند از خشکی پوست، سرگیجه، سردرد و گرفتگی عضلات، حالت تهوع و استفراغ. درصورت بروز هر یک از این علائم در سالمندان فوراً با اورژانس تماس بگیرید و تا رسیدن اورژانس سعی کنید دما بدن آنها را پایین بیاورید. برای کاهش دما بدن می‌توانید یک حوله خنک را بر روی نقاط نبض‌دار قرار دهید، آنها را باد بزنید یا به اتاق مجهز به کولر منتقل کنید.
چند نکته ایمنی برای سالمندان در فصل تابستان
باید بیشتر راجع به گرمازدگی در سالمندان اطلاعات کسب کنیم. در این بخش به معرفی چند روش مؤثر برای پیشگیری از گرمازدگی سالمندان و خستگی گرمایی می‌پردازیم. با رعایت این نکات می‌توان به حفظ سلامت سالمندان در دمای زیاد کمک کرد.
خنک نگه‌داشتن محیط
درصورتی‌که منزل شما به سیستم خنک کننده مرکزی مجهز نیست، یک سیستم تهویه مطبوع پنجره‌ای می‌تواند کمک کننده باشد. اگر استفاده از این سیستم‌ها برای شما امکان پذیر نیست می‌توانید با قرار دادن پنکه در داخل و اطراف پنجره‌ها گردش هوا را حفظ کنید.
رفتن به مکان‌های خنک و مناسب برای دوری از گرما و استراحت
گرمای خانه را تحمل نکنید و به مراکز تفریحی سرپوشیده، سینماها یا پاساژها بروید چراکه این مکان‌ها در روزهای گرم تابستان از سیستم خنک کننده مرکزی استفاده می‌کنند. نزدیک‌ترین مرکز را برای این کار انتخاب کنید.
افزایش هیدراتاسیون (آب‌رسانی)
درصورتی‌که پزشک مصرف مایعات را برای شما محدود نکرده است، در ماه‌های تابستان هیدراتاسیون خود را افزایش دهید. مصرف روزانه هشت لیوان آب و مواد غذایی سرشار از آب مانند خیار، سبزیجات برگ سبز، خربزه، هندوانه و توت‌ها را در رژیم غذایی خود برای جلوگیری از گرمازدگی جای دهید.
پرهیز از بیرون رفتن در گرم‌ترین ساعات روز
یکی از راه‌های مؤثر برای پیشگیری از گرما زدگی در سالمندان و خستگی گرمایی این است که در ساعات بین 12 ظهر تا 4 بعدازظهر در خانه بمانید. چراکه این بازه زمانی گرم‌ترین ساعات روز هستند. اگر قصد پیاده‌روی یا انجام‌دادن کاری در حیاط خانه را دارید، صبح و عصر را انتخاب کنید تا از گرمای شدید در امان بمانید.
کاهش تماس مستقیم پوست با نور خورشید
لباس‌های گشاد و آستین بلند و کلاه نقاب‌دار بپوشید تا روی صورت سایه ایجاد کند و احساس خنک‌تری داشته باشد. همچنین برای محافظت از چشم‌ها در برابر پرتوهای فرابنفش و جلوگیری از خطر کاهش دید از عینک آفتابی استفاده کنید.
کشیدن پرده‌ها
به منظور خنک شدن خانه، پرده‌های پنجره‌ها را بکشید و سایبان‌های آنها را بازکنید. بنا به گفته متخصصان 40 درصد گرما از طریق پنجره‌ها وارد خانه می‌شود. برای کاهش ورود گرما علاوه بر پرده و سایبان می‌توان از ورقه‌های کنترل گرمای مخصوص پنجره استفاده کرد که به بازتاب اشعه خورشید کمک می‌کنند، این ورقه‌ها را می‌توانید از مغازه‌های تجهیزات خانه تهیه کنید.
دوش آب سرد
دوش آب سرد بگیرید. اگرچه اکثر ما به دوش گرفتن با آب گرم عادت کرده‌ایم اما کاهش دما آب و خشک‌نکردن کامل بدن بعد از استحمام به خنک‌شدن بدن کمک می‌کنند.
نکته آخر: علائم و نشانه‌های بیماری‌های ناشی از گرما را بدانید. رعایت نکات ایمنی هنگام خروج از خانه در فصل گرما اصلی‌ترین راه پیشگیری از حمله قلبی در سالمندان است.