کوله سیستیت چیست؟
بیماری کوله سیستیت به التهاب کیسه صفرا گفته می شود. کیسه صفرا ارگانی کوچک و گلابی شکل است که در سمت راست شکم و زیر کبد قرار دارد. داخل کیسه مایع گوارشی وجود دارد که به داخل روده باریک ترشح می شود. در بیشتر موارد، سنگ کیسه صفرا باعث بسته شدن لوله منتهی به کیسه صفرا می شود که در نتیجه آن، آماس در کیسه پدید می آید که در نهایت باعث عفونت میشود. از علل دیگر التهاب کیسه صفرا می توان به مشکلات مجاری صفراوی و تومور اشاره کرد. اگر بیماری درمان نشود، آماس به وجود آمده می تواند منجر به عوارض جدی و گاهی اوقات تهدید کننده برای زندگی بیمار مانند پارگی کیسه صفرا شود. درمان این بیماری اغلب شامل حذف کیسه صفرا است. لازم به ذکر است که معمولا نشان های این التهاب بعد از وعده های غذایی مخصوصا وعده های پرچرب و با حجم زیاد بروز می کند.
علائم کوله سیستیت
- درد شدید در سمت راست و بالای شکم
- درد در ناحیه بازوی راست و پشت
- احساس ناراحتی در بالای شکم حین لمس آن
- استفراغ
- تب
علل کوله سیستیت
التهاب کیسه صفرا زمانی به وجود می آید که این کیسه دچار عفونت شود. از علل عفونت کیسه صفرا می توان به دلایل زیر اشاره کرد:
- سنگ کیسه صفرا: بیشتر التهاب های این کیسه در اثر رشد رسوبی سخت در کیسه صفرا به وجود می آید. این رسوب به دلیل عدم تعادل در مواد مایع صفرا مانند کسترول و نمک های صفراویی حاصل می شود. سنگ می تواند لوله سیستیک که از طریق آن مایع صفرا کیسه را ترک می کند، مسدود کند که همین باعث عفونت می شود.
- تومور: تومور ممکن است مانع خروج مایع صفرا از کیسه صفرا شود که همین تجمع مایع منجر به التهاب میشود.
- مسدود شدن مجاری صفراوی: پیچ خوردن و یا زخم در مجاری صفراوی می تواند باعث انسداد منجر به التهاب شود.
عوامل خطر بیماری
سنگ کلیه اصلی ترین عامل خطر برای رشد التهاب کیسه صفرا می باشد.
عوارض کوله سیستیت
التهاب کیسه صفرا می تواند عوارض جدی داشته باشد که می توانند موارد زیر را شامل شوند:
- عفونت در کیسه صفرا: اگر مایع صفرا در کیسه جمع شود، باعث التهاب کیسه صفرا می شود. این مایع جمع شده ممکن است منجر به عفونت شود.
- از بین رفتن بافت کیسه صفرا: عدم درمان آماس در کیسه صفرا می تواند باعث مرگ بافت کیسه صفرا از طریق پاره شدن یا ترکیدن کیسه صفرا شود.
- پارگی کیسه صفرا: پارگی کیسه صفرا ممکن است در اثر بزرگ شدن و یا عفونت به وجود آید.
درمان کوله سیستیت
درمان مورد نیاز برای التهاب کیسه صفرا معمولا شامل بستری شدن در بیمارستان برای پایدار شدن وضعیت عفونت کیسه صفرا و عمل جراحی است. به دلیل اینکه التهاب کیسه صفرا به طور سریع رخ می دهد، بیشتر افراد مبتلا به این بیماری سرانجام نیازمند عمل جراحی حذف کیسه صفرا هستند. زمان مناسب برای جراحی وابسته به شدت علایم و مجموع مشکلات در حین و بعد جراحی است . اگر برای بیمار خطر جراحی کم باشد، ممکن است در عرض دو روز عمل شود.
کوله‌سیستکتومی یا همان عمل بریدن و برداشتن کیسه صفرا رایج ترین روش می باشد که از یک دوربین کوچک در انتهای یک لوله انعطاف پذیر استفاده می شود. این کار به جراح کمک می کند که داخل شکم بیمار را دیده و از ابزار جراحی مناسب برای برداشتن کیسه صفرا استفاده کند (کوله‌سیستکتومی لاپاروسکوپیک). این ابزار و دوربین از طریق چهار سوراخ به داخل شکم فرستاده می شود و جراح با نگاه کردن به مانیتور در حین عمل ابزار را هدایت می کند. عمل جراحی باز که در آن بریدگی بزرگی در شکم ایجاد می کنند، به ندرت لازم می شود. اگر کیسه صفرا برداشته شود، مایع صفراوی از کبد به جای ذخیره در کیسه صفرا مستقیما به روده باریک ریخته خواهد شد. برای ادامه زندگی طبیعی شما نیازی به کیسه صفرا ندارید!
پیشگیری
افراد می توانند با رعایت چند قدم که مانع ایجاد سنگ می شوند، خطر ابتلا به التهاب کیسه صفرا را کمتر کنند:
- کاهش وزن آهسته: کاهش وزن سریع می تواند خطر ایجاد سنگ را افزایش دهد. اگر شما نیازمند کاهش وزن هستید، بهتر است در هفته حدود نیم تا یک کیلوگرم وزن کم شود.
- حفظ وزن مناسب: داشتن اضافه وزن احتمال تشکیل سنگ کیسه صفرا را افزایش می دهد. برای رسیدن به وزن طبیعی، کالری دریافتی را کاهش و فعالیت جسمانی را افزایش دهید.
- انتخاب رژیم غذایی مناسب: رژیم های غذایی پرچرب و کم فیبر ممکن است خطر ابتلا به سنگ کیسه‌ی صفرا را افزایش دهد. برای کاهش این خطر بهتر است از رژیم هایی غنی از میوه و سبزیجات و غلات استفاده شود.