سرخجه (روبلا) یا سرخک آلمانی یا سرخک 3روزه عفونت ویروسی مسری می‌باشد که با راش‌های قرمز متمایز می‌گردد.
روبلا همان سرخک (Measles) نیست، گرچه هر دو بیماری تظاهرات مشابهی شامل راش قرمز دارند.
واکسن MMR (سرخک-اوریون-روبلا) در دو نوبت به کودکان قبل از سنین مدرسه تزریق می‌شود و اثر پیشگیرانه بسیار بالایی دارد.
علائم سرخجه
علائم و نشانه‌های سرخجه به خصوص در کودکان اغلب به حدی خفیف است که به سختی می‌توان متوجه شد. اگر علائم و نشانه‌ها ظهور یابند، اغلب دو یا سه هفته پس از مواجهه با ویروس می‌باشد. این علائم یک تا پنج روز به طول انجامیده و عبارتنداز:
- تب خفیف تا 38.9 درجه یا پایین‌تر
- سر درد
- آبریزش بینی
- چشمان قرمز و ملتهب
- حساس شدن و بزرگی عقده‌های لنفاوی پشت گردن و پشت گوش
- راش‌های نرم صورتی که از صورت شروع شده و به سرعت به تنه و سپس دست و پا گسترش می‌یابد
- درد مفاصل به خصوص در زنان جوان
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
اگر فرد فکر کند خود یا فرزندش در معرض ویروس سرخجه قرار گرفته یا علائم اشاره شده در بالا را دارد باید به پزشک مراجعه کند.
اگر فرد به فکر حامله شدن است باید سابقه واکسیناسیون خود را بررسی کند تا از دریافت MMR مطمئن گردد. اگر فرد حامله بوده و در معرض ویروس قرار گیرد به خصوص در سه ماهه اول، ویروس می‌تواند سبب مرگ جنین یا ناهنجاری‌های شدید شود. روبلا در حاملگی شایع‌ترین علت کری مادرزادی می‌باشد. فرد باید قبل از حاملگی در برابر روبلا محافظت گردد.
اگر فرد حامله باشد باید تحت نظر منظم از نظر ایمنی نسبت به سرخجه قرار گیرد. اما اگر فرد هیچ گاه واکسن دریافت نکرده باشد و فکر می‌کند در معرض ویروس قرار گرفته باید فوراً به پزشک مراجعه کند. یک آزمایش خون می‌تواند ایمنی فرد را تأیید کند.
علل سرخجه
علت سرخجه ویروسی است که از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. ویروس می‌تواند هنگام سرفه یا عطسه فرد آلوده منتقل شود یا می‌تواند از طریق تماس مستقیم با مخاط تنفسی فرد نیز انتقال یابد. همچنین می‌تواند از زن حامله به جنین از طریق جریان خون انتقال یابد.
فرد مبتلا به سرخجه برای یک تا دو هفته قبل از شروع راش تا حدود یک تا دو هفته پس از ناپدید شدن راش واگیر است. ممکن است فرد آلوده بیماری را قبل از اینکه متوجه بیماری خود شود انتقال دهد.
این بیماری هنوز هم در بسیاری از مناطق جهان شایع است. باید قبل از سفر به کشورهای آلوده تمهیدات لازم را انجام داد؛ به خصوص اگر فرد حامله باشد.
عوارض سرخجه
سرخجه عفونتی خفیف است. فرد با یک بار ابتلا به بیماری، اغلب ایمنی دائمی خواهد داشت. برخی زنان مبتلا به روبلا دچار آرتریت در انگشتان، مچ و زانوها می‌شوند، که معمولاً بیش از یک ماه طول می‌کشد. در موارد نادر روبلا می‌تواند عفونت گوش (اوتیت مدیا) یا التهاب مغز(آنسفالیت) شود.
با این حال، اگر فرد هنگامی که حامله است با روبلا برخورد داشته باشد، عواقب آن برای جنین وی می‌تواند بسیار شدید بوده و در برخی موارد کشنده باشد. بیش از 80 درصد نوزادانی که از مادران مبتلا به روبلا در 12 هفته اول حاملگی به دنیا می‌آیند مبتلا به سندرم مادرزادی روبلا می‌شوند. این سندرم می‌تواند چندین عارضه از جمله موارد زیر داشته باشد:
- عقب ماندگی رشد
- آب مروارید
- کری
- ناهنجاری ارگان‌های دیگر
- ناهنجاری مادرزادی قلبی
- ناتوانی ذهنی
بیشترین خطر برای نوزاد در سه ماهه اول است اما مواجهه در ماه‌های دیگر نیز خطرناک است.
تشخیص سرخجه
راش روبلا می‌تواند مشابه راش ویروس‌های دیگر باشد. بنابراین پزشکان روبلا را به کمک تست‌های آزمایشگاهی تأیید می‌کنند. از فرد ممکن است یک کشت ویروس یا آزمایش خون گرفته شود که می‌تواند وجود انواع مختلف آنتی‌بادی‌های روبلا را در خون تشخیص دهد. این آنتی‌بادی‌ها می‌توانند نشان دهند فرد اخیراً یا قبلاً عفونت یا واکسن داشته است یا خیر.
درمان سرخجه
هیچ درمانی دوره عفونت روبلا را کاهش نمی‌دهد و علائم اغلب به حدی خفیف هستند که درمان اغلب غیرضروری است. با این حال پزشکان توصیه می‌کنند فرد در دوره عفونت ایزوله مانده و با دیگران تماس نداشته باشد به خصوص با زنان حامله.
اگر فرد هنگام حاملگی با روبلا تماس داشته باشد باید در مورد خطرات پیش روی نوزاد با پزشک خود مشورت کند. اگر فرد اصرار به ادامه حاملگی داشته باشد به وی آنتی‌بادی‌هایی به نام هایپرایمونوگلوبولین داده خواهد شد که می‌توانند علیه عفونت مبارزه کنند. این کار می‌تواند علائم را کاهش دهد، اما احتمال ابتلای نوزاد به سندرم مادرزادی روبلا را کاهش نخواهد داد.
حمایت از نوزاد متولد شده با سندرم مادرزادی روبلا بسته به وسعت مشکلات وی متفاوت خواهد بود. کودکانی که مشکلات فراوانی دارند ممکن است از ابتدا نیاز به درمان اولیه توسط تیمی از متخصصان داشته باشند.