بیماری دمانس یا زوال عقل گروهی از علائم است که حافظه، تفکر و توانایی‌های اجتماعی را به حدی تحت تاثیر قرار می‌دهد که در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌شود. دمانس بیماری خاصی نیست، اما بیماری‌های مختلفی می‌توانند باعث ایجاد دمانس شوند.
اگرچه به‌طور کلی بیماری دمانس منجر به کاهش و از دست دادن حافظه می‌شود، اما از دست دادن حافظه علل مختلفی دارد. کاهش و از دست دادن حافظه به تنهایی به معنای ابتلا به بیماری دمانس نیست.
بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت دمانس پیشرونده در افراد مسن است، اما علل مختلفی نیز برای آن وجود دارد. بسته به علت، برخی از علائم دمانس ممکن است برگشت‌پذیر باشد.
تقریبا 10 درصد افراد 65 تا 74 ساله و یک چهارم افراد بالای 85 سال به نوعی از دمانس مبتلا هستند. تعداد افراد مبتلا به بیماری دمانس رو به افزایش می‌باشد. این افزایش تا حدی به علت افزایش امید به زندگی است.
علائم بیماری دمانس چیست
علائم دمانس یا زوال عقل بسته به علت متفاوت است، اما علائم و نشانه‌های شایع آن عبارتند از:
تغییرات شناختی
- از دست دادن حافظه که معمولا توسط همسر یا شخص دیگری مورد توجه قرار می‌گیرد.
- مشکل در برقراری ارتباط یا یافتن کلمات
- مشکل در توانایی‌های دیداری و مکانی مانند گم‌شدن هنگام رانندگی
- مشکل در استدلال یا حل مسئله
- مشکل در کنترل کارهای پیچیده
- مشکل در برنامه‌ریزی و سازماندهی
- مشکل در هماهنگی و عملکرد حرکتی
- سردرگمی و عدم جهت‌یابی
تغییرات روانی
- تغییر شخصیت
- افسردگی
- اضطراب
- رفتارهای نامناسب
- پارانویا
- عصبانیت و تحریک‌پذیری
- توهم
علت دمانس یا زوال عقل چیست
دمانس یا زوال عقل در اثر آسیب یا از بین رفتن سلول‌های عصبی و اتصالاتشان در مغز ایجاد می‌شود. بسته به ناحیه‌ای از مغز که دچار آسیب شده است، دمانس می‌تواند افراد را به‌طور مختلفی تحت تاثیر قرار دهد و علائم مختلفی ایجاد کند.
انواع دمانس براساس موارد مشترک از جمله پروتئین یا پروتئین‌های رسوب‌کرده در مغز یا براساس ناحیه‌ای از مغز که تحت تاثیر قرار گرفته است، گروه‌بندی می‌شوند. برخی بیماری‌ها شبیه دمانس هستند، از جمله آن‌هایی در اثر واکنش به داروها یا کمبود ویتامین‌ها ایجاد می‌شوند و ممکن است با درمان بهبود پیدا کنند.
انواع دمانس پیشرونده
انواع دمانس یا زوال عقل که پیشرفت می‌کنند و قابل برگشت نیستند عبارتند از:
بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت دمانس است. اگرچه همه علل بیماری آلزایمر شناخته شده نیست، اما متخصصان می‌دانند که درصد کمی مربوط به جهش در سه ژن است که می‌تواند از والدین به فرزندان منتقل شود. در حالی که احتمالا ژن‌های مختلفی در بیماری آلزایمر دخیل اند، اما یکی از ژن‌های مهم که خطر ابتلا را افزایش می‌دهد، آپولیپوپروتئین E4 (APOE) است.
در مغز بیماران آلزایمری پلاک‌ها و کلافه‌هایی (tangles) وجود دارد. پلاک‌ها توده‌هایی از پروتئینی به‌نام بتا آمیلوئید و کلافه‌ها الیاف‌هایی متشکل از پروتئین تاو هستند. تصور می‌شود که این توده‌ها به نورون‌های سالم و فیبرهای اتصال‌دهنده‌شان آسیب می‌زنند.
دمانس عروقی چیست
دومین نوع بیماری دمانس شایع دمانس عروقی می‌باشد که ناشی از آسیب عروقی است که به مغز خونرسانی می‌کنند. مشکلات عروق خونی می‌تواند منجر به سکته مغزی شود یا از راه‌های دیگر مانند آسیب به فیبرهای ماده سفید مغز به آن صدمه برساند. شایع‌ترین نشانه‌ها و علائم دمانس عروقی شامل مشکل در حل مسائل، کندی تفکر، تمرکز و سازماندهی است. این علائم می‌توانند بیشتر از کاهش حافظه جلب توجه کنند.
دمانس لوی بادی (Lewy body)
لوی بادی یا اجسام لوئی توده‌های بالونی‌شکل غیرطبیعی هستند که در مغز افراد مبتلا به دمانس لوی بادی ، بیماری آلزایمر و بیماری پارکینسون یافت می‌شوند. دمانس لوی بادی یکی از انواع شایع‌تر بیماری دمانس پیشرونده است. شایع‌ترین نشانه‌ها و علائم دمانس لوی بادی شامل دیدن خواب‌های بد، توهم دیداری (دیدن چیزهایی که وجود ندارند) و مشکل در تمرکز و توجه است. سایر علائم دمانس لوی بادی شامل حرکات غیرهماهنگ و کند، ترمور و سفتی عضلانی (پارکینسونیسم) است.
دمانس فرونتوتمپورال یا دمانس لوب پیشانی و گیجگاهی
دمانس لوب پیشانی و گیجگاهی گروهی از بیماری‌هاست که مشخصه آن تجزیه (دژنراسیون) سلول‌های عصبی و اتصالاتشان در لوب فرونتال و تمپورال مغز است. لوب‌های فرونتال و تمپورال مغز عموما با شخصیت، رفتار و زبان مرتبط است. علائم شایع دمانس لوب پیشانی و گیجگاهی بر رفتار، شخصیت، افکار، قضاوت، زبان و حرکت تاثیر می‌گذارند.
دمانس مختلط یا ترکیبی
اتوپسی مغز افراد 80 ساله یا مسن‌تر که مبتلا به بیماری دمانس یا زوال عقل بودند، نشان می‌دهد که بسیاری از آن‌ها ترکیبی از علل مختلف مانند بیماری آلزایمر، دمانس عروقی و دمانس لوی بادی را داشته‌اند. مطالعات برای تعیین اینکه ابتلا به دمانس ترکیبی چگونه بر علائم و درمان تاثیر می‌گذارد، ادامه دارند.
اختلالات مرتبط با بیماری دمانس
بیماری هانتینگتون
بیماری هانتینگتون که ناشی از جهش ژنتیکی است باعث می‌شود که برخی از سلول‌های عصبی مغز و نخاع از بین بروند. نشانه‌ها و علائم بیماری هانتینگتون شامل کاهش شدید مهارت‌های تفکر (شناختی)، معمولا در حدود 30 یا 40 سالگی ظاهر می‌شوند.
آسیب مغزی تروماتیک (TBI)
این حالت اغلب در اثر تروماهای مداوم سر ایجاد می‌شود. افرادی مانند بکسورها، بازیکن‌های فوتبال یا سربازها ممکن استTBI را تجربه کنند.
بسته به ناحیه آسیب‌دیده مغز، این وضعیت می‌تواند باعث علائم دمانس مانند افسردگی، عصبانیت، کاهش حافظه و اختلال در گفتار شود. همچنین،TBI ممکن است باعث پارکینسونیسم شود. علائم ممکن است تا سال‌ها پس از تروما ظاهر نشوند.
بیماری کروتزفلد جاکوب
بیماری کروتزفلد جاکوب اختلال مغزی نادری است که معمولا در افراد فاقد عوامل خطر شناخته‌شده اتفاق می‌افتد. این بیماری ممکن است به دلیل رسوب پروتئین‌های عفونی به‌نام پریون‌ها ایجاد شود. بیماری کروتزفلد جاکوب معمولا علت مشخصی ندارد، اما می‌تواند به ارث برده شود. همچنین می‌تواند ناشی از قرار گرفتن در معرض مغز یا سیستم عصبی دارای بیماری باشد، مانند پیوند قرنیه. علائم و نشانه‌های این بیماری کشنده معمولا بعد از 60 سالگی ظاهر می‌شود.
بیماری پارکینسون
سرانجام در بسیاری از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون علائم دمانس ایجاد می‌شود (دمانس بیماری پارکینسون).
عارضه‌های دمانس-مانند
برخی از علل علائم دمانس یا دمانس-مانند با درمان قابل برگشت هستند، شامل:
عفونت‌ها و اختلالات ایمنی
علائم دمانس-مانند می‌توانند ناشی از تب یا سایر عوارض جانبی تلاش بدن برای مقابله با عفونت باشند. مولتیپل اسکلروزیس و سایر بیماری‌های ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن به سلول‌های عصبی نیز می‌توانند منجر به بیماری دمانس یا زوال عقل شوند.
مشکلات متابولیسمی و ناهنجاری‌های اندوکرینی
افراد دچار مشکلات تیروئیدی، قند خون پایین (هیپوگلیسمی)، سدیم یا کلسیم کمتر از حد یا بیش از حد یا مشکلات جذب ویتامین B12 می‌توانند علائمی شبیه دمانس یا تغییرات شخصیتی دیگری ایجاد کنند.
کمبود تغذیه‌ای
عدم نوشیدن مایعات کافی (کم‌آبی)، عدم دریافت تیامین (ویتامین B1) کافی که در افراد الکلی مزمن شایع است و عدم دریافت ویتامین B6 و B12 کافی می‌توانند باعث ایجاد علائم بیماری دمانس شوند. کمبود مس و ویتامین E نیز می‌تواند علائم دمانس ایجاد کند.
عوارض جانبی دارو
عوارض جانبی داروها، واکنش دارویی یا تداخل دارویی می‌تواند علائمی شبیه دمانس ایجاد کند.
هماتوم ساب دورال
خونریزی بین سطح مغز و لایه پوشاننده آن که در افراد مسن پس از افتادن شایع است، می‌تواند منجر به علائمی شبیه دمانس شود.
مسمومیت
مواجهه با فلزات سنگین مانند سرب یا سایر سموم مانند سموم دفع آفات، داروهای نارکوتیک یا مصرف زیاد الکل می‌تواند باعث ایجاد علائم زوال عقل شود. این علائم ممکن است با درمان بهبود یابند.
تومورهای مغزی
به ندرت دمانس می‌تواند ناشی از آسیب در اثر تومور مغزی باشد.
آنوکسیا
آنوکسیا که به آن هیپوکسی (کمبود اکسیژن) نیز گفته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که بافت‌های ارگان اکسیژن کافی دریافت نکنند. آنوکسی می‌تواند در اثر آپنه خواب شدید، آسم، حمله قلبی، مسمومیت با مونوکسیدکربن یا علل دیگر ایجاد شود.
هیدروسفال با فشار طبیعی
این عارضه که در اثر بزرگ شدن بطن‌های مغز به وجود می‌آید، می‌تواند باعث مشکلات راه‌رفتن، مشکل ادراری و از دست دادن حافظه شود.
عوامل خطر دمانس چیست
عوامل بسیاری در نهایت می‌توانند منجر به دمانس شوند. برخی از عوامل مانند سن قابل تغییر نیستند. سایر عوامل برای کاهش خطر می‌توانند کنترل شوند.
عوامل خطر غیر قابل تغییر
- سن: خطر ابتلا به دمانس با افزایش سن بالا می‌رود، مخصوصا بعد 65 سالگی. با این حال، بیماری دمانس جزء روند عادی پیری نیست و دمانس در جوانی هم می‌تواند رخ دهد.
- سابقه خانوادگی: داشتن سابقه خانوادگی دمانس شما را بیشتر در معرض خطر ابتلا قرار می‌دهد. با این حال، بسیاری از افراد دارای سابقه خانوادگی هرگز دچار زوال عقل نمی‌شوند و بسیاری از افراد بدون سابقه خانوادگی به آن مبتلا می‌شوند. آزمایشاتی برای تعیین وجود جهش‌های ژنتیکی خاصی وجود دارد.
- سندرم داون: بسیاری از افراد مبتلا به سندرم داون در سنین میانسالی به بیماری آلزایمر زودرس مبتلا می‌شوند.
عوامل خطر قابل تغییر
ممکن است بتوانید عوامل خطر دمانس زیر را کنترل کنید.
- رژیم غذایی و ورزش: تحقیقات نشان می‌دهد ورزش نکردن خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می‌دهد و علیرغم اینکه هیچ رژیم غذایی خاصی برای کاهش خطر دمانس وجود ندارد، اما تحقیقات حاکی از شیوع بیشتر زوال عقل در افراد دارای رژیم غذایی ناسالم در مقایسه با افرادی دارای رژیم مدیترانه‌ای غنی از غلات کامل، آجیلات و دانه‌ها است.
- مصرف زیاد الکل: مصرف بیش از حد الکل خطر ابتلا به بیماری دمانس را افزایش می‌دهد.
- عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی: شامل فشار خون بالا، کلسترول بالا، ایجاد چربی در دیواره‌ی شریان‌ها (آترواسکلروز) و چاقی است.
- افسردگی: اگرچه هنوز به خوبی شناخته‌شده نیست، اما افسردگی در سالمندی ممکن است نشان‌دهنده‌ی ایجاد دمانس باشد.
- دیابت: ابتلا به دیابت ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد، به خصوص اگر به خوبی کنترل نشود.
- سیگار: سیگار کشیدن ممکن است خطر ابتلا به دمانس و بیماری‌های عروق خونی را افزایش دهد.
- آپنه خواب: افرادی که خروپف می‌کنند و هنگام خواب به‌طور مداوم نفش‌شان قطع می‌شود، ممکن است به‌طور برگشت‌پذیر حافظه‌شان را از دست دهند.
- کمبود ویتامین و مواد مغذی: سطح پایین ویتامین D، ویتامین B6، ویتامین B12 و فولات ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد.
عوارض دمانس چیست
بیماری دمانس می‌تواند بر بسیاری از سیستم‌های بدن و درنتیجه توانایی عملکرد تاثیر بگذارد. زوال عقل می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- تغذیه ضعیف: بسیاری از مبتلایان دمانس سرانجام میزان مصرف غذای خود را کاهش داده یا متوقف می‌کنند و مصرف مواد مغذی‌شان تحت تاثیر قرار می‌گیرد. در نهایت ممکن است قادر به جویدن و بلعیدن نباشند.
- پنومونی: مشکل بلع خطر خفگی یا آسپیره شدن مواد غذایی به ریه را افزایش می‌دهد که می‌تواند تنفس را قطع کرده و باعث پنومونی شود.
- عدم توانایی در انجام کارهای خود مراقبتی: با پیشرفت دمانس، حمام‌کردن، لباس‌پوشیدن، شانه‌کردن موها، مسواک‌زدن دندان‌ها، دستشویی‌رفتن و مصرف دقیق داروها اختلال ایجاد می‌شود.
- چالش‌های ایمنی شخصی: برخی از شرایط مانند رانندگی، آشپزی و به‌تنهایی پیاده‌روی‌کردن می‌تواند مشکلات ایمنی برای فرد پیش بیاورد.
- مرگ: دمانس در مراحل آخر منجر به کما و مرگ می‌شود که اغلب ناشی از عفونت است.
مراحل بیماری دمانس یا زوال عقل چیست
در بیشتر موارد، دمانس با گذشت زمان پیشرفت کرده و بدتر می‌شود. پیشرفت دمانس در هر فردی متفاوت است. با این حال بیشتر افراد مراحل زیر را تجربه می‌کنند:
اختلال شناختی خفیف
افراد مسن ممکن است به اختلال شناختی خفیف (MCI) دچار شوند اما هرگز به دمانس یا اختلالات روانی دیگر پیشرفت نکند. افراد مبتلا به اختلال شناختی خفیف معمولا دچار فراموشی، مشکل در به یاد آوردن کلمات و مشکل در حافظه کوتاه مدت می‌شوند.
دمانس خفیف
در این مرحله، افراد مبتلا به دمانس خفیف ممکن است قادر به عملکرد مستقل باشند. علائم دمانس خفیف عبارتند از:
- کاهش حافظه کوتاه مدت
- تغییرات شخصیتی شامل عصبانیت یا افسردگی
- قراردادن اشیا در مکان‌های اشتباه یا فراموشی
- مشکل در کارهای پیچیده یا حل مسائل
- تلاش برای ابراز احساسات یا ایده‌ها
دمانس متوسط
در این مرحله از دمانس، افراد مبتلا ممکن است به کمک دیگران نیاز داشته باشد، زیرا ممکن است در کارها و فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد شود. علائم دمانس متوسط عبارتند از:
- قضاوت بد
- افزایش سردرگمی و ناامیدی
- از دست دادن حافظه که بیشتر مربوط به خاطرات گذشته است
- نیاز به کمک در کارهایی مانند لباس‌پوشیدن و حمام‌کردن
- تغییرات شخصیتی قابل توجه
دمانس شدید
در مراحل آخر زوال عقل، علائم روانی و جسمی بدتر می‌شوند. علائم دمانس شدید عبارتند از:
- عدم توانایی در حفظ عملکردهای بدن شامل راه‌رفتن و در نهایت بلع و کنترل مثانه
- عدم توانایی در برقراری ارتباط
- نیاز به کمک تمام وقت
- افزایش خطر عفونت
سرعت پیشرفت مراحل دمانس در افراد مبتلا متفاوت است.
راه‌های پیشگیری از دمانس چیست
هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از دمانس وجود ندارد، اما با انجام اقداماتی می‌توانید به جلوگیری از آن کمک کنید. تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، اما انجام موارد زیر سودمند خواهد بود:
- فعال نگه داشتن ذهن: فعالیت‌های تحریک‌کننده ذهن مانند مطالعه، پازل و بازی‌های کلمه‌ای و پرورش حافظه ممکن است شروع دمانس را به تاخیر اندازند و اثرات آن را کاهش دهند.
- فعالیت جسمی و اجتماعی: فعالیت فیزیکی و تعامل اجتماعی ممکن است شروع دمانس را به تاخیر اندازد و علائمش را کاهش دهد. تحرک بیشتری داشته باشید و 150 دقیقه در هفته ورزش کنید.
- ترک سیگار: برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف سیگار در میانسالی و بعد از آن ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل و بیماری‌های عروقی را افزایش دهد. ترک سیگار خطر ابتلا را کاهش داده و سلامتی‌تان را بهبود می‌بخشد.
- دریافت کافی ویتامین‌ها: برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که احتمال ابتلای افرادی که سطح ویتامین D خون‌شان پایین است، به انواع دمانس و آلزایمر بیشتر است. می‌توانید ویتامین D را از طریق مواد غذایی، مکمل‌ها و قرارگرفتن در معرض نور خورشید بدست آورید. قبل از توصیه افزایش مصرف ویتامین D برای پیشگیری از دمانس، مطالعات بیشتری مورد نیاز است، اما بهتر است که به مقدار کافی ویتامین D دریافت کنید. مصرف روزانه ویتامین B کمپلکس و ویتامین C نیز ممکن است مفید باشد.
- کنترل عوامل خطر قلبی و عروقی: فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت و شاخص توده بدنی (BMI) بالا را درمان کنید. فشار خون بالا می‌تواند خطر ابتلا به برخی از انواع زوال عقل را افزایش دهد.
- درمان مشکلات سلامتی: در صورت تجربه کاهش شنوایی، افسردگی یا اضطراب برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
- داشتن رژیم غذایی سالم: داشتن رژیم غذایی سالم به دلایل مختلفی مهم است. رژیم غذایی مانند رژیم مدیترانه‌ای -سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و اسید چرب امگا 3 که در ماهی و آجیل یافت می‌شود- ممکن است سلامتی را تقویت کرده و خطر ابتلا به بیماری دمانس را کاهش دهد. همچنین، این نوع رژیم غذایی سلامتی قلب و عروق را بهبود می‌بخشد که می‌تواند به کاهش خطر دمانس کمک کند. سعی کنید سه بار در هفته ماهی‌هایی مانند سالمون بخورید و روزانه آجیلاتی مانند بادام و گردو مصرف کنید.
- خواب کافی: خواب کافی و خوبی داشته باشید و در صورتی که هنگام خواب با صدای بلند خروپف می‌کنید و دچار قطعی نفس می‌شوید، به پزشک مراجعه کنید.
راه‌های تشخیص دمانس چیست
تشخیص دمانس و انواع آن می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. وقتی که فردی دچار اختلال شناختی می‌شود و توانایی خود را در انجام کارهای روزانه مانند مصرف داروها، پرداخت قبوض و رانندگی بدون خطر را از دست می‌دهد، مبتلا به دمانس است.
برای تشخیص علت دمانس، پزشک باید الگوی از دست رفتن مهارت‌ها و عملکردها را تشخیص دهد و مشخص کند که فرد هنوز چه کارهایی را می‌تواند انجام دهد. اخیرا بیومارکرهایی برای تشخیص بیماری آلزایمر در دسترس است.
پزشک سابقه خانوادگی و علائم را بررسی می‌کند و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. همچنین از نزدیکان فرد در مورد علائمش سوالاتی می‌پرسد. هیچ آزمایشی به تنهایی نمی‌تواند دمانس را تشخیص دهد. بنابراین، پزشک تعدادی آزمایش انجام می‌دهد تا بتواند به تشخیص مشکل کمک کند.
تست‌های شناختی و عصبی-روانی
پزشک عملکرد تفکر (شناختی) فرد را ارزیابی می‌کند. تعدادی از تست‌ها توانایی‌های فکری مانند حافظه، جهت‌گیری، استدلال و قضاوت، مهارت‌های زبان و توجه را اندازه‌گیری می‌کنند.
ارزیابی عصبی
پزشک حافظه، زبان، درک بصری، توجه، حل مسئله، حرکات، حواس، تعادل، رفلکس‌ها و سایر نواحی را ارزیابی می‌کند.
اسکن مغزی
- CT یا MRI: این اسکن‌ها می‌توانند شواهد سکته مغزی یا خونریزی یا تومور یا هیدروسفالی را بررسی کنند.
- PET اسکن: این اسکن می‌تواند الگوهای فعالیت مغزی و اینکه آیا پروتئین آمیلوئید (مشخصه بیماری آلزایمر) در مغز رسوب کرده است یا نه را نشان دهد.
تست‌های آزمایشگاهی
آزمایش خون ساده می‌تواند مشکلات فیزیکی را که می‌توانند بر عملکرد مغز تاثیر بگذارند، تشخیص دهد، از جمله کمبود ویتامین B12 یا غده تیروئید غیرفعال. گاهی اوقات مایع نخاعی نیز از نظر عفونت، التهاب یا مارکرهای برخی بیماری‌های نورودژنریتیو بررسی می‌شود.
ارزیابی روانپزشکی
متخصص سلامت روانی می‌تواند تعیین کند که آیا افسردگی یا سایر مشکلات سلامت روانی در علائم فرد نقش دارند یا نه.
درمان دمانس یا زوال عقل چیست
اکثر انواع دمانس قابل درمان نیستند، اما روش‌هایی برای کنترل علائم وجود دارد.
درمان دارویی دمانس چیست
موارد زیر برای بهبود موقت علائم دمانس استفاده می‌شوند:
- مهارکننده‌های کولین استراز: این داروها شامل دونپزیل (Aricept)، ریواستیگمین (Exelon) و گالانتامین (Razadyne) از طریق افزایش سطح پیام‌رسان‌های شیمیایی که در حافظه و قضاوت نقش دارند، عمل می‌کنند.
اگرچه این داروها عمدتا برای درمان بیماری آلزایمر استفاده می‌شوند، اما ممکن است برای سایر دمانس‌ها شامل دمانس عروقی ، دمانس بیماری پارکینسون و دمانس لوی بادی نیز تجویز شوند.
عوارض جانبی می‌تواند شامل تهوع، استفراغ و اسهال باشد. سایر عوارض جانبی احتمالی شامل کندی ضربان قلب، غش‌کردن و اختلال خواب است. - ممانتین: ممانتین (Namenda) از طریق تنظیم فعالیت گلوتامات (پیام‌رسان شیمیایی دیگری که در عملکرد مغز نقش دارد) از جمله یادگیری و حافظه عمل می‌کند. در برخی موارد، ممانتین همراه مهارکننده کولین استراز تجویز می‌شود. یکی از عوارض جانبی شایع ممانتین سرگیجه است.
- سایر داروها: پزشک ممکن است داروهایی را برای درمان علائم و مشکلات دیگر از جمله افسردگی، اختلالات خواب، توهم، پارکینسونیسم یا عصبانیت تجویز کند.
روش‌های درمان دمانس چیست
علائم مختلف دمانس و مشکلات رفتاری ممکن است در ابتدا با استفاده از روش‌های غیر دارویی درمان شوند، مانند:
- کاردرمانی: کاردرمانگر می‌تواند به شما نشان دهد که چگونه خانه‌تان را ایمن‌تر کنید و رفتارهای مقابله با بیماری را آموزش می‌دهد. هدف جلوگیری از وقوع حوادث مانند افتادن، کنترل رفتار و آماده‌سازی شما برای پیشرفت دمانس است.
- کنترل محیط: کاهش بی‌نظمی و سر و صدای محیط می‌تواند تمرکز و عملکرد فرد مبتلا به دمانس را راحت‌تر کند. شاید لازم باشد اشیای خطرناک که ایمنی را تهدید می‌کنند، مانند چاقوها و کلید ماشین را پنهان کنید.
- ساده‌کردن کارها: کارها را به مراحل راحت‌تر تقسیم کنید و روی موفقیت متمرکز شوید. ساختارها و کارهای عادی نیز به کاهش سردرگمی افراد مبتلا به دمانس کمک می‌کنند.
طول عمر بیماران دمانس
بیماران دمانس می‌توانند تا سال‌ها پس از تشخیص زندگی کنند. به خاطر همین ممکن است دمانس بیماری کشنده‌ای به نظر نرسد. با این حال، مرحله آخر دمانس آخر راه در نظر گرفته می‌شود. پیش‌بینی طول عمر بیماران دمانس برای پزشکان دشوار است. عوامل تاثیرگذار در طول عمر بیماران دمانس ممکن است تاثیرات متفاوتی در هر فرد داشته باشند.
برخی از عوامل خطر احتمال مرگ را در بیماران دمانس افزایش می‌دهند. این عوامل عبارتند از:
- افزایش سن
- جنسیت مرد
- کاهش قابلیت‌ها و عملکردها
- مشکلات پزشکی، بیماری‌ها و تشخیص‌های دیگر از جمله دیابت و سرطان
با این حال، مهم است به یاد داشته باشید که بیماری دمانس جدول زمانی خاصی را دنبال نمی‌کند. ممکن است پیشرفت مراحل دمانس آهسته باشد یا به سرعت و به‌طور غیرقابل پیش‌بینی پیشرفت کند. این‌ها بر طول عمر بیماران دمانس تاثیر می‌گذارند.
آیا فراموشی روند طبیعی پیری است؟
کاملا طبیعی است که لحظه‌ای بعضی چیزها را فراموش کنید. از دست دادن حافظه به تنهایی به معنای ابتلا به زوال عقل نیست. بین فراموشی که گاه به گاه رخ می‌دهد و فراموشی که باعث نگرانی جدی می‌شود، تفاوت وجود دارد.
علائم قرمز و بالقوه دمانس عبارتند از:
- فراموش‌کردن اینکه چه کسی هستید
- فراموش‌کردن نحوه انجام کارهای روزمره مانند استفاده از تلفن همراه یا پیداکردن راه خانه
- عدم توانایی در درک یا حفظ اطلاعات واضح
در صورت تجربه هر یک از موارد زیر به پزشک مراجعه کنید. گم‌شدن در محیط‌های آشنا اغلب یکی از علائم اولیه دمانس است.