آنفولانزا بیماری ویروسی‌ای است که به سیستم تنفسی حمله می‌کند (بینی، گلو و ریه‌ها). این آنفولانزا را نباید با آنفولانزای معده که همان گاستروانتریت ویروسی است و موجب اسهال و استفراغ می‌شود، اشتباه گرفت.
برای بیشتر افراد، آنفولانزا خودبه‌خود برطرف می‌شود اما برخی اوقات، آنفولانزا و عوارضش می‌توانند کشنده باشند. افرادی که در خطر بالای عوارض آنفولانزا قرار دارند شامل موارد زیر است:
- کودکان کم‌سن‌وسال زیر 5 و مخصوصاً آن‌هایی که زیر 2 سال هستند.
- بزرگسالان بالای 65 سال
- ساکنان خانه‌های سالمندان و دیگر مکان‌های مراقبتی طولانی‌مدت
- زنان حامله و آن‌هایی که کمتر از 2 هفته از زایمان‌شان می‌گذرد.
- افرادی با سیستم ایمنی ضعیف‌شده
- افرادی که بیماری‌های مزمنی مثل آسم، بیماری قلبی، کلیوی و دیابت دارند.
- افراد بسیار چاق با شاخص توده‌ی بدنی (BMI) بالاتر از 40
بهترین اقدام دفاعی در مقابل آنفولانزا دریافت واکسن سالیانه‌ی آن است.
علائم آنفولانزا
در ابتدا آنفولانزا شاید شبیه سرماخوردگی معمولی به نظر بیاید با آبریزش بینی، عطسه و درد گلو؛ اما سرماخوردگی‌ها معمولاً آهسته ایجاد میشوند، برعکسِ آنفولانزا که به طور ناگهانی به وجود می‌آید. با این که سرماخوردگی هم آزاردهنده است ولی آنفولانزا بسیار بدتر خواهد بود. علائم و نشانه‌های معمول آنفولانزا عبارتند از:
- تب بالای 38 درجه‌ی سانتی‌گراد
- درد عضلانی، به‌ویژه در پشت، بازو و پاها
- لرز و تعریق
- سردرد
- سرفه‌ی دائمی و خشک
- خستگی و ضعف
- احتقان بینی
- گلودرد
زمان مراجعه به پزشک
بیشتر افرادی که آنفولانزا می‌گیرند می‌توانند آن را در خانه درمان کنند و نیازی نیست به پزشک مراجعه نمایند.
اگر نشانه‌های آنفولانزا را داشته و در خطر عوارض آن باشید (گروه‌های ذکر شده) سریعاً به پزشک مراجعه نمایید. مصرف دارو، 48 ساعت پس از مشاهده‌ی اولین نشانه‌های آنفولانزا شاید طول بیماری را کاهش داده و به پیشگیری از مشکلات جدی‌تر کمک نماید.
علل آنفولانزا
ویروس آنفولانزا از طریق هوا حرکت می‌کند و در قطرات سرفه و عطسه‌ی کسانی که عفونت دارند دیده می‌شود. این قطرات می‌توانند مستقیماً تنفس شده یا به وسایلی مثل تلفن و صفحه کلید کامپیوتر متصل شده و با لمس دست شما به بینی، چشم و دهانتان برسند.
افرادی که با این ویروس آلوده میشوند احتمالاً از روز اول یا قبل از بروز نشانه‌ها تا حدود پنج روز بعد از شروع نشانه‌ها می‌توانند بیماری را سرایت دهند. با این حال برخی اوقات این مسری بودن می‌تواند تا 10 روز پس از شروع نشانه‌ها وجود داشته باشد. کودکان و افرادی که سیستم ایمنی آن‌ها ضعیف شده است شاید کمی بیشتر بتوانند بیماری را سرایت دهند.
ویروس‌های آنفولانزا دائماً در حال تغییرند و مرتباً سویه‌های جدیدی از آن‌ها به وجود می‌آید. اگر در گذشته به آنفولانزا مبتلا شده باشید؛ بدنتان برای مبارزه با سویه‌ی خاص آن آنتی‌بادی تولید کرده است. اگر ویروس‌های آینده هم مشابه سویه‌های قبلی باشند؛ با ابتلا به بیماری یا واکسیناسیون، شاید آنتی‌بادی‌ها از ابتلای دوباره به بیماری جلوگیری کنند یا حداقل از شدت آن بکاهند. با این حال این آنتی‌بادی‌ها نمی‌توانند در برابر ویروس‌های جدید کاری کنند.
ریسک فاکتور آنفولانزا
عواملی که شاید خطر ابتلا به آنفولانزا یا عوارض آن را افزایش دهند عبارتند از:
- سن: آنفولانزای فصلی تمایل دارند کودکان و افراد مسن را بیشتر آلوده کنند.
- موقعیت محل زندگی: افرادی که در مکان‌های پرسکونت، مثل خانه‌ی سالمندان یا پادگان‌ها زندگی می‌کنند با احتمال بیشتر ابتلا به آنفولانزا رودررو هستند.
- سیستم ایمنی ضعیف‌شده: درمان سرطان، داروهای پیوند، کوتیکوستروئیدها و HIV/ایدز می‌توانند سیستم ایمنی را تضعیف کنند و احتمال ابتلا و عوارض را بالا ببرند.
- بیماری مزمن: عوارض مزمنی مثل آسم، دیابت یا مشکلات قلبی شاید خطر عوارض آنفولانزا را افزایش دهد.
- حاملگی: احتمال عوارض آنفولانزا برای زنان باردار بیشتر است؛ مخصوصاً در سه‌ماهه‌ی دوم و سوم. زنانی که دو هفته از زایمان‌شان می‌گذرد نیز با خطر بالاتری روبه‌رو هستند.
- چاقی: افرادی با BMI بالای 40 یا بیشتر در خطر بالای عوارض آنفولانزا قرار دارند.
عوارض آنفولانزا
اگر جوان و سالم هستید، آنفولانزای فصلی برای شما چیزی جدی نیست. با این که هنگام ابتلا احساس بدبختی می‌کنیم ولی این عارضه طی یک یا دو هفته بدون اثرات مدت‌داری رفع خواهد شد ولی کودکان و بزرگسالانی که در خطر بالا قرار دارند شاید عوارض زیر را نشان دهند:
- ذات‌الریه (نومونیا)
- برونشیت
- افت و خیزهای آسم
- مشکلات قلبی
- عفونت‌های گوش
نومونیا خطرناک‌ترین عارضه است. برای افراد مسن و آن‌هایی که بیماری مزمن دارند، نومونیا می‌تواند کشنده باشد.
درمان آنفولانزا
معمولاً جز استراحت و مصرف زیاد مایعات کار خاصی لازم نیست انجام دهید اما در برخی موارد، پزشک شاید داروهای آنتی‌ویرالی مثل اسلتامیویر (Tamiflu) یا زانامیویر (Relenza) تجویز کند. اگر این داروها سریعاً پس از ظهور نشانه‌ها مصرف شوند، حداقل یک روز طول مدت بیماری را کاهش داده و از عوارض جدی آن جلوگیری می‌کنند.
اسلتامیویر دارویی خوارکی است. زانامیویر مثل داروهای آسم استنشاقی است و کسانی که مشکلات تنفسی دارند، مثل بیماری‌های ریوی و آسم، نباید از آن استفاده کنند.
عوارض داروهای ضد ویروسی شاید شامل حالت تهوع و استفراغ باشد. این عوارض جانبی شاید در صورت مصرف دارو همراه با غذا کمتر شوند. اسلتامیویر با هذیان و رفتارهای خودزنی در نوجوانان مرتبط شناخته شده است.
برخی مطالعات تحقیقات بیشتری روی این دو دارو را پیشنهاد می‌کنند؛ چون درباره‌ی اثرات آن‌ها ورای کاهش زمان بیماری قطعیت وجود ندارد. برخی مطالعات همچنین پیشنهاد می‌کنند که این داروها می‌توانند شدت عوارض را نیز کاهش دهند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا هنوز مصرف آن‌ها را برای برخی افراد توصیه می‌کند. نگرانی دیگر در این باره، مقاوم شدن برخی سویه‌های آنفولانزا در برابر اسلتامیویر، آمانتادین و ریمانتادین (Flumadine) است که آنتی‌ویرال‌های قدیمی‌تری هستند.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی
- مقدار زیادی مایعات مصرف کنید.
- استراحت نمائید.
- می‌توانید از مسکن‌هایی چون استامینوفن (Tylenol) یا ایبوپروفن (Advil, Motrin IB) برای مقابله با درد استفاده کنید. به بچه‌ها و نوجوانان آسپرین ندهید؛ چون خطر نادر و بالقوه کشنده‌ی سندرم ری وجود دارد.
پیشگیری
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) واکسن سالانه‌ی آنفولانزا را برای همه‌ی افراد بالای 6 ماه پیشنهاد می‌کند. هر واکسن فصلی سالانه‌ی آنفولانزا 3 یا 4 سویه از ویروس‌های گسترده‌ی همان زمان را پوشش می‌دهد. این واکسن به صورت تزریقی پیشنهاد می‌شود و اسپری‌های آن دیگر بخاطر عدم کارایی توصیه نمی‌شوند.
کنترل گسترش عفونت
واکسن 100% مؤثر نیست؛ بنابراین نکات زیر را باید در خاطر داشت:
- شست‌وشوی مرتب دست‌ها
- مراقبت از پخش ذرات آلوده با سرفه و عطسه
- اجتناب از محیط‌های شلوغ برای حداقل 24 ساعت پس از فروکش کردن تب