هورمون درمانی سرطان پستان: تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن (SERM)

در ادامه سری مقالات درمان سرطان پستان و هورمون درمانی سرطان پستان به تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن می‌پردازیم. تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن که به اختصار SERM نامیده می شوند، اثرات استروژن در بافت پستان را مسدود می‌کنند. SERMها با اشغال کردن جایگاه اتصال هورمون در گیرنده های استروژن در سلول‌های پستان عمل می‌کنند. اگر SERM در جایگاه گیرنده استروژن باشد، جایگاهی برای اتصال استروژن به گیرنده وجود ندارد. اگر استروژن به سلول پستان متصل نشود، سلول سیگنال‌های استروژن را برای رشد و تکثیر دریافت نمی‌کند.

سلول‌های دیگر بافت‌های بدن مانند استخوان‌ها و رحم نیز گیرنده‌های استروژن دارند. اما هر گیرنده استروژن بسته به نوع سلول موجود در آن، دارای ساختاری متفاوت است. بنابراین گیرنده‌های استروژن سلول پستان با گیرنده‌های استروژن سلول استخوانی متفاوت هستند و هر دو این گیرنده‌های استروژن با گیرنده‌های استروژن رحمی نیز متفاوت هستند. همانطور که از نام پیداست، SERM ها “انتخابی” عمل می‌کنند؛ این بدان معنی است که یک SERM که عملکرد استروژن را در سلول‌های پستان مسدود می‌کند، می تواند عملکرد استروژن را در سلول‌های دیگر مانند استخوان، کبد و سلول‌های رحمی فعال کند.

سه نوع SERM وجود دارد:

تاموکسیفن به صورت قرص (همچنین Tamoxifen Citrate نامیده می شود ؛ نام تجاری: Nolvadex) و به صورت مایع با نام تجاری: Soltamox
رالوکسیفن (نام تجاری Evista)
تورمیفن (نام تجاری: Fareston)

هر یک از این داروها به صورت قرص است که معمولاً به جز Tamoxifen مایع روزی یک بارمصرف می‌شود. Tamoxifen قدیمی ترین، شناخته شده ترین و تجویز شده ترین SERM است.

SERM ها می توانند برای معالجه زنان قبل و یا بعد از یائسگی استفاده شوند.

مزایای SERM

از آنجا که Tamoxifen رایج ترین SERM است، بیشتر مطالعات انجام شده در مقایسه SERMها با مهار کننده های آروماتاز ، Tamoxifen را در مقابل مهار کننده های آروماتاز بررسی کرده اند. مطالعات متعددی Tamoxifen را با مهارکننده های آروماتاز مقایسه کرده اند تا ببینند کدام نوع دارو در معالجه سرطان پستان گیرنده هورمون مثبت در مرحله اولیه در زنان یائسه مؤثر است. براساس نتایج، اکثر پزشکان توصیه های زیر را ارائه می‌دهند:

مهار کننده آروماتاز بهترین نوع هورمون درمانی است که برای زنان یائسه شروع می‌شود. هنگام درمان سرطان پستان گیرنده هورمون مثبت در مراحل اولیه ، مهارکننده‌های آروماتاز مزایای بیشتر و عوارض جانبی جدی کمتری نسبت به Tamoxifen دارند.
تغییر دارو به یک مهارکننده آروماتاز پس از مصرف Tamoxifen به مدت 2 تا 3 سال (در کل 5 سال درمان هورمونی) مزایای بیشتری نسبت به 5 سال مصرف Tamoxifen دارد. مصرف داروی مهارکننده آروماتاز به مدت 5 سال پس از مصرف Tamoxifen به مدت 5 سال ، خطر بازگشت سرطان را کاهش می دهد .
مصرف داروی مهارکننده آروماتاز به مدت 5 سال پس از مصرف Tamoxifen به مدت 5 سال، در مقایسه با عدم درمان بس ازTamoxifen، خطر بازگشت سرطان را کاهش می دهد.

عوارض جانبی SERM

SERM ها ممکن است عوارض جانبی جدی از جمله لخته شدن خون، سکته مغزی و سرطان آندومتر ایجاد کنند. اگر شما و پزشکتان به عنوان بخشی از برنامه درمانی ،Tamoxifen یا SERM دیگری را در نظر می گیرید، در صورت استعمال سیگار یا سابقه لخته شدن خون یا حمله قلبی به پزشک خود اطلاع دهید. اگر SERM مصرف می کنید، در صورت بروز هر یک از این علائم ، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

خونریزی یا ترشحات غیر طبیعی واژن
درد یا فشار در لگن
تورم یا حساسیت پا
درد قفسه سینه
تنگی نفس
ضعف ، سوزن شدن یا بی حسی در صورت ، بازو یا پا
سرگیجه
سردرد شدید ناگهانی

رایج ترین عوارض جانبی عبارتند از:

خستگی
گرگرفتگی
عرق شبانه
ترشحات واژن
نوسانات خلقی

در صورت شیردهی، بارداری یا تلاش برای بارداری و یا احتمال اینکه بتوانید باردار شوید وجود دارد، نباید داروهای SERM مصرف کنید. SERMها ممکن است باعث آسیب جنین در حال رشد شوند. شما باید از یک نوع روش ضد بارداری غیر هورمونی مؤثر مانند کاندوم ، دیافراگم همراه با اسپرم کش یا I.U.D غیر هورمونی استفاده کنید زمانی که همزمان در حال مصرف این دارو هستید. از پزشک خود بپرسید که کدام یک از روش‌های کنترل بارداری غیرهورمونی برای شما مناسب‌تر است و همچنین بعد از قطع مصرف این دارو چه مدت باید از این نوع روش کنترل بارداری استفاده کنید.

SERM همچنین می توانند تراکم استخوان را بهبود بخشند و این امر خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می دهد.