سلولیت چیست
سلولیت یک وضعیت پوستی بسیار شایع و کاملاً بی‌خطر است که در آن بافت ناحیه‌ی کشاله ران، باسن، کفل و شکم، ناصاف و فرورفته می‌شود. این وضعیت در زنان شایع‌تر از مردان است.
بسیاری از افراد برای رفع سلولیت و بهبود ظاهر پوست، راه‌هایی مانند کاهش وزن، ورزش، ماساژ و برخی کرم‌های بهداشتی را امتحان می‌کنند. میزان موفقیت این روش‌ها در درمان سلولیت بسیار متفاوت است. گزینه‌های درمانی تأییدشده‌ای هم در این زمینه وجود دارد، اما در مجموع تأثیر این روش‌های درمانی بلافاصله مشخص نمی‌شود و یا اگر سریع اثر بگذارند، در طولانی مدت جواب نمی‌دهند.
علائم سلولیت چیست
سلولیت به صورت پستی‌ها و بلندی‌ها و به طور کلی ناهمواری‌هایی در پوست ظاهر می‌شود. گاهی این ضایعات پوستی را به پنیر دلمه یا بافت پوست پرتقال تشبیه می‌کنند.
اگر پوست نواحی مستعد، مانند ران را با دو انگشت بفشارید، سلولیت‌های خفیف را خواهید دید. اگر سلولیت ران شدیدتر باشد، ظاهر پوست در حالت عادی چروک و ناهموار و دارای پستی و بلندی خواهد بود.
شایع‌ترین محل ایجاد سلولیت، ران و باسن است، اما ممکن است بر روی سینه، بخش تحتانی شکم یا قسمت بالایی بازوها هم دیده شود.
زمان مراجعه به پزشک
درمان سلولیت ضروری نیست، اما اگر شما از ظاهر پوست خود احساس بدی دارید، می‌توانید با پزشک خانواده یا متخصص پوست (درماتولوژیست) یا جراح پلاستیک درباره گزینه‌های درمانی موجود مشورت کنید.
علت سلولیت چیست
یافته‌های اندکی درباره علل ایجادکننده سلولیت موجود است. به نظر می‌رسد که این مسئله با طناب‌های فیبری پیوندی که پوست را به عضله زیرین متصل می‌کنند و نیز بافت چربی که در حد فاصل پوست و عضله وجود دارد، مرتبط است. وقتی سلول‌های چربی در زیر پوست تجمع می‌یابند، پوست را به سمت بالا هل می‌دهند، درحالی که طناب‌های بلند و محکم بافت پیوندی، پوست را به سمت پایین می‌کشند. این دو نیروی مخالف باعث تشکیل سطح ناصاف و فرورفتگی در پوست می‌شوند.
علاوه‌براین، عوامل هورمونی نقش بسیار مهمی در ایجاد سلولیت دارند. ژنتیک هم نوع بافت پوست و ساختمان آن را در هر فرد تعیین می‌کند. عوامل دیگر مانند وزن بدن یا تون عضلانی هم بر ایجاد سلولیت مؤثرند، اما حتی افراد ورزشکار و با وزن مناسب هم ممکن است سلولیت پیدا کنند.
عوامل خطر ایجاد سلولیت چیست
سلولیت در زنان بسیار شایع‌تر از مردان است. درحقیقت، اغلب زنان بعد از به بلوغ رسیدن دچار سلولیت می‌شوند. این تفاوت به خاطر این است که چربی بدن زنان اغلب در ران و باسن، یعنی محل‌های اصلی ایجاد سلولیت، توزیع شده و تجمع پیدا کرده است. علاوه‌براین، سلولیت با روند افزایش سن و کاهش انعطاف پوستی بیشتر می‌شود.
افزایش وزن می‌تواند منجر به بیشتر دیده شدن سلولیت‌ها شود، اما حتی بعضی از افراد لاغر هم سلولیت دارند. به نظر می‌رسد سلولیت تمایل به ایجاد در میان اعضای خانواده و اقوام دارد، بنابراین احتمالاً ژنتیک بیشترین نقش را در ایجاد سلولیت دارد. سبک زندگی بدون تحرک و غیرفعال مانند دوران حاملگی هم احتمال ایجاد سلولیت را افزایش می‌دهد.
درمان سلولیت چیست
رویکرد‌های درمانی متنوعی برای از بین بردن سلولیت حداقل به صورت موقت، وجود دارد. هر یک از این روش‌ها، مزایا و عوارض خاص خود را دارند. برخی مطالعات نشان می‌دهند که ترکیبی از این روش‌های درمانی در کنار هم، منجر به دستیابی به نتایج رضایت‌بخش می‌شود.
- درمان با لیزر و فرکانس امواج رادیویی: روش‌های استفاده از لیزر برای درمان سلولیت متنوع است. در یکی از این روش‌ها، یک رشته‌ی نازک به زیر پوست فرستاده و حرارت لیزر از طریق آن تابانده می‌شود و از این طریق اتصال طناب‌های فیبری به بافت چربی از بین می‌رود و تخریب می‌گردد. این نوع لیزر Ablative یا سوزاننده است. مشخص شده است که این رویکرد درمانی سلولیت را برای شش ماه تا یکسال برطرف می‌کند. البته مطالعات بیشتری در این زمینه لازم است.
وسیله دیگری هم وجود دارد که با استفاده از حرارت (فرکانس رادیویی) و به روشی غیرسوزاننده (Nonablative) ، ظاهر پوست را بهبود می‌بخشد. ممکن است اثرات این روش بعد از جلسات متعدد ظاهر شود. به طور کلی، روش‌های درمانی غیرسوزاننده نسبت به روش‌های سوزاننده بیشتر نیاز به تکرار دارند.
- کرایولیپولیز: با روش کرایولیپولیز (پیکرتراشی سرد)، چربی زیر پوست با استفاده از یک دستگاه ایجاد کننده مکش از میان برداشته می‌شود و کاهش می‌یابد تا پوست در تماس مستقیم با صفحات سرد قرار گیرد. این روش نیازمند همراهی با درمان‌های دیگر است. تأثیر روش کرایولیپولیز به مرور در طی دو تا سه ماه مشخص می‌شود.
- درمان با امواج صوتی: با این روش، تکنسین محل سلولیت را ژل مخصوص می‌زند و یک دستگاه کوچک و دستی به نام ترانسفورماتور را روی این ناحیه قرار می‌دهد. ترانسفورماتور امواج صوتی را به سمت بدن می‌فرستد و سلولیت‌ها را از بین می‌برد. برای مشاهده تأثیرات قابل ملاحظه این تکنیک در از بین بردن سلولیت احتمالاً باید چندین جلسه انجام شود.
- جراحی: پزشک ممکن است با استفاده از فرایند ساب‌سیژن (Subcision) که شامل به کار بردن سوزن، تیغ جراحی یا دیگر لوازم مخصوص جدا کردن طناب فیبری زیر پوست است، پوست را صاف کند و سلولیت را از بین ببرد. در روش دیگر با اضافه کردن بافت چربی در زیر پوست، ظاهر آن را بهبود می‌بخشند. اثرات این روش‌های جراحی می‌تواند دو تا سه سال باقی بماند.
عوارض روش جراحی ممکن است شامل درد و خونریزی زیرپوستی باشد.
درمان سلولیت معمولاً قطعی نیست. همچنین، هر یک از روش‌های ذکر شده می‌تواند با عوارض جانبی همراه باشد؛ بنابراین درباره این مسائل آگاهی کافی داشته باشید و از پزشک خود مشورت بگیرید. در صورت تمایل به انجام این روش‌ها، از مهارت و تجربه‌ی درماتولوژیست و جراح پلاستیک اطمینان حاصل کنید.
درمان‌های بالقوه در آینده
محققان در حال بررسی درمان‌های پزشکی جدید و امکان‌پذیر هستند. برخی از این روش‌های درمانی به صورت ترکیبی از لیپوساکشن و امواج فراصوت یا لیزر می‌باشند. لیپوساکشن به تنهایی قادر به از بین بردن سلولیت نیست و نیز ممکن است ظاهر پوست را نسبت به قبل بدتر کند. اما در صورتی که این روش با درمان‌های لیزری و امواج فراصوت ترکیب شود، می‌تواند در استحکام پوست مؤثر باشد. در این زمینه باید پژوهش‌های جامع‌تری انجام گیرد.
داروهای جایگزین
برخی از روش‌های درمان سلولیت بر این اساس‌اند که ماساژ محکم باعث افزایش جریان لنف، از میان برداشته شدن سموم و کاهش جریان زیاد مایع در محل‌های مستعد ایجاد سلولیت می‌شود. یکی از این روش‌ها اندرمولوژی (Endermologie) است که با استفاده از یک وسیله‌ی دستی، پوست را در میان یک غلتک مالش می‌دهد. این تکنیک و دستگاه توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید شده است و به میزان اندکی پتانسیل ایجاد آسیب دارد. با انجام این روش، ممکن است پیشرفت کمی در رفع سلولیت احساس کنید اما این تأثیرات معمولاً کوتاه‌مدت است.
سبک زندگی و درمان خانگی سلولیت
خودمراقبتی می‌تواند تأثیر بسیاری بر تغییر ظاهر پوست داشته باشد. از جمله:
- کرم‌های بهداشتی: مشخص شده است که استفاده از کرم رتینول 0/3 درصد باعث رفع سلولیت می‌شود. رتینول به ضخیم شدن پوست کمک می‌کند و از این طریق فرورفتگی‌های پوستی را کاهش می‌دهد. این دسته محصولات بهداشتی به صورت روزانه یک یا دوبار استفاده می‌شوند. اثر این کرم حداقل پس از شش ماه یا بیشتر نمایان می‌شود.
- کاهش وزن: در صورتی که اضافه‌وزن دارید، کاهش وزن و تقویت عضلات می‌تواند به بهبود ظاهر ناصاف پوست کمک کند.
- فعالیت جسمی: فعالیت‌هایی که باعث استحکام عضلات و تقویت آن‌ها می‌گردند می‌توانند به از بین بردن سلولیت کمک کنند. همچنین تحرک باعث افزایش جریان خون و تخلیه‌ی لنفاوی می‌شود. در این زمینه، یک یا چند فعالیتی که به آن علاقه‌مند هستید و می‌توانید آن‌ها را در برنامه روزانه بگنجانید، مانند یوگا، پیلاتس، شنا، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، کوهنوردی و رقص، انتخاب کنید.
- رژیم غذایی ضدسموم: این رژیم غذایی شامل کاهش مصرف الکل، کافئین، غذاهای فراوری شده، کربوهیدرات و چربی اشباع و نیز پرهیز از سیگار، قرص‌های رژیمی، قرص‌های خواب، ملین و ادرارآورها است. از طرف دیگر این رژیم افراد را به مصرف سبزیجات تازه، میوه‌ها، آب کافی، غذاهای سبوس‌دار و غنی از فیبر و املاح و اسیدهای چرب ضروری تشویق می‌کند. رژیم غذایی ضدسموم به تنهایی سلولیت را درمان نمی‌کند، اما می‌تواند به بهبود آن در کنار عوامل دیگر کمک کند.
- کرم‌های ضدسلولیت: امروزه انواع پمادها و درمان‌های موضعی به دلیل توانایی در کاهش فرورفتگی‌های ناشی از سلولیت از طریق بهبود بافت پوست و پر کردن آن، برای درمان سلولیت مصرف می‌شوند. البته اثرات این کرم‌ها غیرمستقیم و کوتاه‌مدت است. درصورتی که تمایل به استفاده از این محصولات دارید، به دنبال کرم‌هایی باشید که حاوی کافئین، رتینول، آلفا هیدروکسی اسیدها و آمینوفیلین باشند.