در این بخش به بیماریهای مهم در دوران سالمندی خواهیم پرداخت. در این سری از مقالات سعی شده است تا تمرکز اصلی بر تأثیرات این عارضهها بر بیمار سالمند باشد.
آلزایمر
بیماری آلزایمر اختلال پیشروندهای است که باعث میشود سلولهای مغزی از بین بروند. بیماری آلزایمر در سالمندان شایعترین علت دمانس (زوال عقلی) است. دمانس زوال مداوم تواناییهای فکری، رفتاری و اجتماعی است که توانایی فرد در عملکرد مستقل از دیگران را مختل میکند. بیماری آلزایمر در سالمندان بیشتر در افراد بالای 65 سال شایع است. از هر 14 نفر بالای 65 سال و از هر 6 نفر بالای 80 سال یک نفر به بیماری آلزایمر مبتلا است. علائم اولیه این بیماری ممکن است فراموشکردن حوادث و مکالمات اخیر باشد. با پیشرفت بیماری آلزایمر، فرد مبتلا به آن دچار اختلال شدید حافظه میشود و توانایی انجام کارهای روزانه را از دست میدهد.
مطالعه بیشتر درباره بیماری آلزایمر
سکته مغزی
سکته مغزی زمانی رخ میدهد که خونرسانی به بخشی از مغز قطع یا کاهش یابد و اکسیژن و مواد مغذی به بافت مغز نرسد. سلولهای مغزی در طی چند دقیقه شروع به از بین رفتن میکنند. سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است و درمان سریع ضروری میباشد. اقدامات زودهنگام میتواند آسیب مغزی و سایر عوارض سکته مغزی را کاهش دهد. درمانهای موثر نیز میتوانند به جلوگیری از ناتوانی ناشی از سکته کمک کنند.
پوکی استخوان
به حالتی که استخوانها نازک شوند، تراکم و سفتی خود را از دست دهند و بهطور پیشرونده دچار شکنندگی شوند، پوکی استخوان یا استئوپروز میگویند. پوکی استخوان فرایندی است که به تدریج و طی سالهای زیادی با افزایش سن ایجاد میشود. تعادل بازسازی استخوان با افزایش سن بهم میخورد و میزان از بین رفتن استخوانها بیشتر از تشکیل استخوانهای جدید میشود. تخریب استخوانها بهویژه در خانمها بعد از یائسگی، زمانی که هورمون استروژن دیگر تولید نمیشود، قابلتوجهتر است. زنان مسن میتوانند سالانه تا هفت درصد از حجم استخوانی خود را از دست دهند.
مطالعه بیشتر درباره پوکی استخوان در سالمندی
افسردگی
افسردگی مشکلی شایع بین افراد مسن است، اما بخش عادی از روند پیری نیست. درواقع، مطالعات نشان میدهند که اکثر سالمندان علیرغم ابتلا به بیماریها یا مشکلات جسمی، از زندگی خود احساس رضایت میکنند. با این حال، تغییرات مهم زندگی که با افزایش سن رخ میدهند ممکن است باعث احساس ناراحتی، استرس و غم و اندوه شوند. به عنوان مثال، مرگ یکی از عزیزان، بازنشستگی یا مقابله با بیماری جدی میتواند باعث احساس ناراحتی و اضطراب فرد شود. بعد از دورهای از سازش، بسیاری از سالمندان میتوانند تعادل احساسی خود را بازیابند، اما برخی دیگر نمیتوانند و دچار افسردگی میشوند.
مطالعه بیشتر درباره افسردگی در سالمندی
دیابت
خطر ابتلا به بیماری دیابت با افزایش سن بیشتر شده و باعث میشود دیابت در سالمندان شایعتر باشد. درواقع، تقریبا 25 درصد افراد بالای 60 سال به دیابت مبتلا هستند.
بیماری دیابت به معنای بیش از حد بالا بودن سطح گلوکز (قند) خون است. سلولهای بدن برای انرژی به گلوگز نیاز دارند. هنگام غذا خوردن، پانکراس هورمون انسولین آزاد میکند که به ورود گلوکز غذا به داخل سلولها کمک میکند. افراد مبتلا به دیابت انسولین کافی تولید نمیکنند یا از انسولین به خوبی استفاده نمیکنند و همین باعث میشود که سطح گلوکز خون بالا برود و به سلولها نرسد. این امر منجر به عوارضی مانند آسیب به قلب، چشمها، کلیهها و پاها میشود. قبلا گفته میشد مبتلایان به دیابت، 20 سال دیگر عمر میکنند، اما امروزه به لطف ابزارهای بهتر برای کنترل دیابت و پیشگیری و درمان عوارض آن، افراد شانس بیشتری برای زندگی طولانیتر دارند.
مطالعه بیشتر درباره دیابت در سالمندان
آب مروارید
لنز چشم ساختار شفافی است که پشت عنبیه و مردمک قرار دارد و بهطور معمول نور از آن به راحتی عبور میکند. لنز نور را روی شبکیه در پشت چشم متمرکز میکند و این امر به ما امکان مشاهده اجسام دور و نزدیک را میدهد. در صورت ایجاد آب مروارید لنز کدر و تیره شده و دیدن اجسام مختل میشود.
لنز چشم عمدتا از آب و پروتئین ساخته شده است که عامل شفافیت آن است و اجازهی عبور نور را میدهد. تا زمانی که لنز شفاف است، شبکیه تصاویر واضحی را دریافت میکند. با افزایش سن ممکن است آب مروارید ایجاد شود و تصاویر کدر، مبهم و نامشخص شوند؛ مانند حالتی که از غبار غلیظ یا پنجرهی مهآلود به چیزی نگاه کنید. با این حال، آب مروارید وضوح کامل بینایی (حدت بینایی) را از بین نمیبرد. آب مروارید میتواند یک یا هردو چشم را درگیر کند، اما از یک چشم به چشم دیگر گسترش نمییابد.
مطالعه بیشتر درباره آب مروارید در سالمندان
دمانس
بیماری دمانس یا زوال عقل گروهی از علائم است که حافظه، تفکر و تواناییهای اجتماعی را به حدی تحت تاثیر قرار میدهد که در زندگی روزمره اختلال ایجاد میشود. دمانس بیماری خاصی نیست، اما بیماریهای مختلفی میتوانند باعث ایجاد دمانس شوند. اگرچه بهطور کلی بیماری دمانس منجر به کاهش و از دست دادن حافظه میشود، اما از دست دادن حافظه علل مختلفی دارد. کاهش و از دست دادن حافظه به تنهایی به معنای ابتلا به بیماری دمانس نیست.
بیماری آلزایمر شایعترین علت دمانس پیشرونده در افراد مسن است، اما علل مختلفی نیز برای آن وجود دارد. بسته به علت، برخی از علائم دمانس ممکن است برگشتپذیر باشد. تقریبا 10 درصد افراد 65 تا 74 ساله و یک چهارم افراد بالای 85 سال به نوعی از دمانس مبتلا هستند. تعداد افراد مبتلا به بیماری دمانس رو به افزایش میباشد. این افزایش تا حدی به علت افزایش امید به زندگی است.
مطالعه بیشتر درباره دمانس یا زوال عقل در سالمندان
فشار خون بالا
با افزایش سن خطر ابتلا به فشار خون بالا نیز افزایش مییابند. چراکه با افزایش سن رگهای خونی سفت میشوند. به همین دلیل نیروی بیشتری برای پمپاژ خون از طریق رگها به بخشهای مختلف بدن نیاز است در نتیجه فشار بیشتری به دیوارههای رگهای خونی وارد میشود. این موضوع ضعیف شدن و آسیبدیدگی رگهای خونی را در پی دارد. خوشبختانه در بسیاری از موارد فشار خون بالا به راحتی قابل تشخیص و کنترل است. بررسی منظم فشار خون از اهمیت بالایی برخوردار است. بیش از نیمی از سالمندان 60 سال به بالا به این بیماری مبتلا هستند.
مطالعه بیشتر درباره فشار خون بالا در سالمندان
پارکینسون
بیماری پارکینسون به عنوان بیماری سالمندان شناخته میشود، زیرا اغلب در افراد بالای 60 سال تشخیص داده میشود. فقط چهار درصد از مبتلایان قبل از 50 سالگی تشخیص داده میشوند. بیماری پارکینسون دومین بیماری نورودژنریتیو شایع میباشد. شیوع بیماری پارکینسون در سالمندان یک درصد جمعیت بالای 60 سال است. این میزان در جمعیت بالای 85 سال به پنج درصد میرسد. این امر باعث میشود سالمندی بزرگترین عامل خطر بروز بیماری پارکینسون باشد.
مطالعه بیشتر درباره پارکینسون در سالمندان
گرمازدگی
اگرچه فصل تابستان هوای دلپذیر و مناسبی برای فعالیتهای خارج از منزل دارد اما افزایش دما میتواند برای سالمندان خطرناک باشد. عدم تحمل گرما یا گرمازدگی یکی از مشکلات جدی است که سالمندان با آن رو به رو هستند. برمبنای گزارشات مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها، خطر مرگ و میر ناشی از گرما بعد از 65 سالگی افزایش مییابد و بعد از 75 سالگی دوچندان میشود. در ادامه راهکارهایی برای پیشگیری از گرمازدگی در سالمندان در فصل تابستان ارائه میدهیم. با وجود اینکه ممکن است دمای بالا را احساس نکنیم اما پوست گرمایی را تجربه میکند که خطر بروز سکته قلبی و خستگی گرمایی را در پی دارد. به همین دلیل پیشگیری از گرمازدگی در سالمندان بسیار حائز اهمیت است.