عفونت کلیه (پیلونفریت) نوعی از عفونت دستگاه ادراری است که به طور معمول در پیشابراه و مثانه شروع شده و به یکی یا هردو کلیه‌ها می‌رسد.
عفونت کلیه به مداخله‌ی سریع پزشکی نیاز دارد. اگر این عفونت به شکل صحیحی درمان نشود، می‌تواند باعث آسیب دائمی کلیه‌ها شود یا باکتری وارد جریان خون شده و باعث عفونت‌های تهدید کننده‌ی حیات شود.
درمان عفونت کلیه معمولا از طریق آنتی بیوتیک‌ها انجام می‌شود؛ ولی ممکن است به بستری کردن نیز نیاز باشد.
علائم پیلونفریت
علائم و نشانه‌های عفونت کلیه می‌تواند شامل موارد زیر می‌باشد:
- تب
- احساس سردی
- درد پشت، پهلو یا کشاله‌ی ران
- درد شکم
- تکرر ادرار
- نیاز شدید و مداوم به دفع ادرار
- احساس سوزش یا درد هنگام دفع ادرار
- حالت تهوع و استفراغ
- وجود چرک یا هماچوری(دیده‌شدن خون در ادرار)
- ادراری که بوی بدی می‌دهد یا حالت مه آلود دارد.
زمان مراجعه به پزشک
اگر این علائم و نشانه‌ها باعث ناراحتی‌تان شده است با پزشک خود در ارتباط باشید. اگر تحت درمان عفونت دستگاه ادراری قرار گرفته اید؛ ولی علائم و نشانه‌ها هیچ بهبودی نداشته است، با پزشک خود تماس حاصل فرمایید.
عفونت‌های شدید کلیه می‌توانند باعث مشکلات تهدید کننده‌ی حیات گردند. اگر نشانه‌های عفونت کلیه همرا با ادرار خونی و حالت تهوع و استفراغ باشد، سریعا به دنبال مداخلات پزشکی باشید.
علل پیلونفریت
باکتری‌هایی که از طریق لوله‌ای در پیشابراه که ادرار از بدن تخلیه می‌کند، وارد مجاری ادراری می‌شوند، می‌توانند تکثیر پیدا کرده و به کلیه‌ها برسند.
باکتری‌های مربوط به عفونت جاهای دیگر بدن نیز می‌توانند از طریق جریان خون به کلیه‌ها برسند. با این که اینگونه از عفونت‌های کلیه نادر است؛ ولی در مواردی مانند وجود مفصل و دریچه قلب مصنوعی، کلیه‌ها می‌توانند دچار عفونت شوند.
به ندرت ممکن است بعد از عمل جراحی کلیه، عفونت کلیه اتفاق افتد.
عوامل خطر پیلونفریت
عواملی که می‌توانند خطر عفونت کلیه را بالا ببرند:
- جنسیت مونث: پیشابراه در خانم‌ها کوتاه‌تر از آقایان است؛ در نتیجه باکتری‌ها راحت‌تر می‌توانند از طریق آن به مثانه برسند. نزدیک بودن پیشابراه به واژن و مقعد، ورود باکتری‌ها به بدن را تسهیل می‌کند. وقتی عفونت به مثانه می‌رسد، می‌تواند به کلیه‌ها نیز منتشر شود. خانم‌های باردار در خطر بالای ابتلا به عفونت کلیوی هستند.
- داشتن انسدادی در مجاری ادراری: این مورد می‌تواند شامل هر چیزی باشد که جریان ادرار را کند می‌کند یا توانایی فرد را برای خالی کردن مثانه هنگام دفع ادرار کاهش می‌دهد. برای مثال وجود سنگ کلیوی، وجود هر چیز غیر معمول در مجاری ادراری و در مردان وجود پروستات بزرگ شده، می‌تواند علت باشد.
- داشتن سیستم ایمنی تضعیف شده: این مورد می‌تواند شامل بیماری‌هایی باشد که باعث معیوب شدن سیستم ایمنی می‌شوند؛ مانند دیابت یا ایدز. دارو‌های خاصی مانند مواردی که برای پیشگیری از رد پیوند عضو مصرف می‌شوند نیز می‌توانند دارای تاثیر مشابهی باشند.
- آسیب به اعصاب اطراف مثانه: آسیب به عصب یا نخاع می‌تواند باعث مسدود شدن حس مربوط به عفونت مثانه شود؛ در نتیجه فرد از پیشرفت بیماری به عفونت کلیوی بی‌خبر خواهد بود.
- استفاده از سوند ادراری: سوند‌های ادراری لوله‌هایی هستند که برای تخلیه کردن ادرار موجود در مثانه به کار می‌روند. سوند می‌تواند در حین یا پس از عمل جراحی یا برای تست‌های تشخیصی به کار رود. شخصی که به تخت خواب محدود شده است، باید به طور مداوم از آن استفاده کند.
- داشتن شرایطی که باعث جریان ادرار در جهت اشتباه می‌شوند: در ریفلاکس مثانه به حالب، مقادیر کمی از ادرار از مثانه به حالب و کلیه‌ها بر‌می‌گردد. افرادی که دچار این مشکل هستند در خطر بالای ابتلا به عفونت کلیه در کودکی و بزرگسالی هستند.
عوارض پیلونفریت
اگر عفونت کلیوی درمان نشود، می‌تواند باعث عوارض جدی گردد. برای مثال:
- زخم کلیه. می‌تواند باعث بیماری مزمن کلیه، فشار خون بالا و نارسایی کلیه شود
- مسمومیت خونی(سپتیسمی). کلیه‌ها مواد زائد را خون جدا می‌کنند و خون تصفیه شده را دوباره به بدن بر‌می‌گردانند. داشتن عفونت کلیه می‌تواند باعث انتشار باکتری از طریق جریان خون شود.
- عوارض جانبی مربوط به بارداری. خانم‌هایی که در طی دوران بارداری‌شان دچار عفونت کلیه می‌شوند، در خطر بالای تولد کودکان با وزن کم هستند.
پیشگیری از پیلونفریت
با رعایت نکاتی در مورد پیشگیری از عفونت دستگاه ادراری، می‌توان خطر عفونت کلیوی را کاهش داد.
می‌توان با رعایت نکات زیر؛ مخصوصا خانم‌ها، خطر عفونت دستگاه ادراری را کاهش داد:
- نوشیدن مایعات بخصوص آب. مایعات می‌توانند باعث پاک شدن باکتری‌ها از بدن هنگام دفع ادرار شوند.
- دفع ادرار به هنگام احساس نیاز به آن. از به تاخیر انداختن دفع ادرار هنگام احساس نیاز به آن پرهیز کنید.
- خالی کردن مثانه بعد از رابطه‌ی جنسی. دفع ادرار بعد از رابطه‌ی جنسی می‌تواند به پاکسازی باکتری‌ها از پیشابراه و کاهش خطر عفونت کمک کند.
- شستشوی دقیق. شستشو از جلو به عقب بعد از دفع ادرار و حرکت روده، می‌تواند به پیشگیری از انتشار باکتری از طریق پیشابراه کمک کند.
- پرهیز از مصرف محصولات زنانه در ناحیه‌ی جنسی. مصرف موادی مانند اسپری دئودورانت در ناحیه‌ی ژنیتال و دوش‌ها می‌توانند آسیب رسان باشند.